Z chmurami za pan brat

Jeszcze zanim wykonał swój pierwszy krok w chmurach, nie miał wątpliwości, że zdobywanie przestworzy stanie się jego żywiołem. - Tradycja rodzinna -wyjaśnia Karol Staryszak, szybownik Aeroklubu Mieleckiego. - Mój tata latał na szybowcach i samolotach. Mama również latała, ojca poznała, oczywiście na lotnisku. Do aeroklubu zaprowadził mnie brat - też zawołany lotnik.

Podniebną edukację Karol rozpoczął w Aeroklubie Warszawskim. - Pamiętam, jak pierwszy raz leciałem szybowcem; jak zatykało mi w uszach przy starcie za wyciągarką i jak szybko nabierałem wysokości. Szybowiec, jak wiadomo, nie ma silnika. Żeby się wzbić, trzeba właśnie użyć wyciągarki, ewentualnie wyholować się za samolotem. W powietrzu utrzymujemy się dzięki tzw. prądom wznoszącym. Sztuka polega na tym, aby umieć określić, czy pod daną chmurą będzie noszenie, czy nie.

W specyfikę szybowania wpisane jest to, że czasami trzeba lądować nagle i niekoniecznie na lotnisku. Bywa, że nie ma innej opcji jak lądowanie w szczerym polu. - Kiedy mieszkających w okolicy ludzi proszę o jakąś pomoc, niektórzy nie kryją zdumienia: Jak to? To obok naszego domu coś wylądowało? - śmieje się pan Karol.

Loty na medal

Karol Staryszak jest pięciokrotnym szybowcowym mistrzem Polski. Dwa razy stawał na podium mistrzostw świata, w Europie bywał drugi i trzeci. W minionym roku poszybował jeszcze wyżej. Podczas zawodów na Litwie wylatał złoty medal w klasie szybowców o rozpiętości skrzydeł 18 metrów.

- Na takiej rangi zawodach zwycięstwo nie przychodzi łatwo - podkreśla. - Za każdy, nawet drobny błąd płaci się wysoką cenę, dorobek punktowy zgromadzony w pięciu konkurencjach można stracić w jednej. W dodatku na Litwie rywalizowaliśmy w trudnych warunkach: grzmiało, padał deszcz. Niemiecki szybowiec ASG29 jednak przyniósł mi szczęście.

Pomogło i to, że startował w parze ze Zbigniewem Nieradką. Wprawdzie były to zawody indywidualne, ale w sporcie szybowcowym, tak jak choćby w kolarstwie, zawodnicy z jednego teamu czasami sobie pomagają. - Korzystając z łączności radiowej, razem ze Zbyszkiem planowaliśmy optymalną trasę, podpowiadaliśmy sobie nawzajem, gdzie szukać prądów wznoszących - opowiada Staryszak.

Szybowanie i filmowanie

Chociaż mieszka w Warszawie, wszystkie znaczące sukcesy osiągnął będąc zawodnikiem Aeroklubu Mieleckiego. - Między mną a dyrektorem Aeroklubu Warszawskiego dość często iskrzyło - wspomina. - W 2005 roku postanowiłem zmienić barwy. Dlaczego akurat Mielec? Zdecydowała znajomość z prezesem tamtejszego aeroklubu, Pawłem Świerczyńskim. Kiedyś mieleccy działacze pożyczyli mi szybowiec na zawody.

Do każdej imprezy starannie się przygotowuje. Ale wielkiego stresu przed zawodami nie odczuwa. Szybownictwo traktuje głównie jako hobby, zabawę. Swoje i kolegów powietrzne eskapady lubi uwieczniać na filmach video.

- W czasach, gdy na kamerę nie mogłem sobie pozwolić, robiłem zdjęcia. Aparat instalowałem na przykład na końcówce skrzydła. W końcu zabrałem się za filmowanie. Daje mi to mnóstwo satysfakcji, zwłaszcza że na ogół spotykam się z pozytywnym odbiorem. Od paru znajomych, którzy wcześniej odstawili szybowce, usłyszałem, że po obejrzeniu tych moich filmików znów zamarzyło im się pooglądać świat z góry i wrócili do latania.

Z lataniem jest związany zawodowo. Pracuje jako pilot komunikacyjny w liniach Wizz Air. Tajniki pilotażu zgłębiał na Politechnice Rzeszowskiej. - Najpierw studiowałem na Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa. Po dwóch latach kolega namówił mnie, aby przenieść się do Rzeszowa. Ta decyzja to był strzał w dziesiątkę. Gdyby nie studia z pilotażu, ciężko byłoby mi znaleźć zatrudnienie w lotnictwie komunikacyjnym.
Prowadzenie samolotu jest dziś prostsze niż dawniej. Większość czynności wykonuje autopilot. Komputery nadzorują pracę silników, parametry lotu, monitorują pogodę.

- Gdyby nie to, że pogoda płata figle, i gdyby nie usterki, których przewidzieć ani zaprogramować raczej się nie da, w kabinie podczas lotu mogłoby nie być nikogo - mówi z uśmiechem. - Pytanie tylko, co powiedzieliby na to pasażerowie.
Pytany o różnice między pilotowaniem samolotu i szybowca wyjaśnia: - To dwa różne sposoby latania. Samolot ma silnik, więc wystarczy dać gazu i lecimy. Szybowiec stale ma tendencję do opadania na ziemię. I ciągle musimy myśleć, co zrobić, żeby utrzymać się w powietrzu. Szybowanie mimo wszystko sprawia mi większą frajdę. Zapewnia spokój ducha, odpręża.

Kapitał wiedzy i doświadczenia

Karol Staryszak już dziś cieszy się na myśl o wyjeździe na szybowcowe mistrzostwa świata, które w tym roku odbędą się w USA.

- W Stanach jeszcze nie byłem. Ponoć są tam super warunki do fruwania. W naszym środowisku o wymarzonej pogodzie mówi się nawet, że to Teksas.
Współpraca z Aeroklubem Mieleckim układa mu się dobrze i zamierza ją kontynuować.

- Jestem już na takim etapie, że nie muszę za dużo wymagać od aeroklubu, ale jeśli tylko zgłaszam jakieś prośby czy potrzeby, w Mielcu zawsze mogę liczyć na życzliwość. Żałuję, że z racji odległości dzielącej Mielec od Warszawy i nawału obowiązków nie mogę bywać w aeroklubie tak często, jak bym chciał.

- Chcemy niedługo ściągnąć Karola do nas, planujemy zorganizować mu spotkanie z mieszkańcami miasta - zapowiada dyrektor Aeroklubu Mieleckiego, Zbigniew Świerczyński. - Mamy również nadzieję, że nasz utytułowany zawodnik pomoże nam kształcić adeptów sportu szybowcowego. Z takiego kapitału wiedzy i umiejętności grzechem byłoby nie skorzystać.

Jak zostać pilotem szybowcowym

Pierwszy krok to kontakt z najbliższym aeroklubem lub szkołą lotniczą i zgłoszenie chęci uczestnictwa w kursie. Niezbędne jest wykonanie badań lekarskich. Listę lekarzy uprawnionych do przeprowadzania badań znajdziemy na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc.gov.pl). Kurs pilota szybowcowego składa się z dwóch części. Część teoretyczna obejmuje kilkadziesiąt godzin zajęć, m.in. z wiedzy o szybowcu, meteorologii, nawigacji. Zaliczenie teorii pozwala przystąpić do szkolenia praktycznego w powietrzu. Przed wykonaniem pierwszego samodzielnego lotu kursant musi mieć ukończone 16 lat.