W środę (23.03) wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski w imieniu Skarbu Państwa podpisał z władzami Supraśla umowę na przekazanie nieco ponad 2 mln zł na nową aranżację nekropolii w Grabówce.
Masowe egzekucje z lat 1941-44, historycy oceniają, jako największą na Białostocczyźnie zbrodnię niemiecką. Według podawanych przez lata danych, mogło tam być rozstrzelanych nawet ok. 16 tys. mieszkańców regionu: Polaków, Białorusinów, Żydów i jeńców sowieckich. Są też źródła, które przywołują liczbę 5-8 tys. ofiar.
Wiosną 1944 roku Niemcy zaczęli zacierać ślady zbrodni w Grabówce. W związku z ofensywą wojsk sowieckich nie dokończyli tego, ale specjalne Komando 1005 zdążyło wydobyć i spalić zwłoki z trzech zbiorowych mogił. Po wojnie podczas prac ekshumacyjnych odkryto w Grabówce 17 masowych grobów, tworzących trzy odrębne cmentarze, które znajdują się wokół obecnie stojącego tam pomnika.
Wśród ofiar zbrodni w Grabówce rozpoznano też żołnierzy AK, prawdopodobnie zamordowanych już po wojnie przez komunistyczny urząd bezpieczeństwa.
Na ścianie memorialnej znajdzie się napis, że spoczywa tam "tysiące ofiar bestialsko zamordowanych w latach 1941-1944".
- Naszym narodowym obowiązkiem jest dbanie o naszą pamięć historyczną, w szczególności o groby i cmentarze wojenne - mówił wojewoda.
Bohdan Paszkowski podkreślał, że niezależnie od ostatecznej liczby ofiar zbrodni w Grabówce "ta ziemia jest zroszona krwią tysięcy osób".
Nieco ponad 2 mln zł trafi do Supraśla z rezerwy ogólnej Skarbu Państwa. Burmistrz tej gminy Radosław Dobrowolski podkreślał, że samorząd od kilku lat zabiega o odnowienie i nową aranżację nekropolii w Grabówce.
Obecna forma upamiętnienia powstała prawie 50 lat temu.
- Ten głos przypomnienia o tej zbrodni, zbrodni ludobójstwa, jest potrzebny. Każde ludobójstwo musi być odpowiednio oznakowane, ofiary uczczone - mówił Radosław Dobrowolski.
Burmistrz Supraśla podkreślił, że projekt obejmuje kompleksowe zagospodarowanie miejsca w Grabówce, wraz z odnowieniem obecnego pomnika. Według wcześniejszych ustaleń inwestycję dofinansują władze Białegostoku, z którym gmina ma podpisany przed kilku laty list intencyjny w tej sprawie oraz samorząd województwa podlaskiego, który już w ub. roku chciał przekazać pieniądze na ten cel.
Kilka lat temu powstał projekt nowego upamiętnienia tego miejsca. W planach jest stworzenie specjalnej ściany, w części z tysiącami otworów symbolizujących strzały, od których zginęli zamordowani w Grabówce.
Znajdzie się tam też miejsce na ołtarz do uroczystości o ekumenicznym charakterze, ławki dla odwiedzających cmentarz i tablice edukacyjne na temat II wojny światowej.
Zostanie ogłoszony kolejny przetarg, gmina chce koszty rozłożyć na dwa lata. Wartość kosztorysowa projektu sięga 2,9 mln zł.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
