Rachunek sumienia dla dorosłych przed spowiedzią. Jak przeprowadzić rachunek sumienia? [PYTANIA, GRZECHY]

Rachunek sumienia dla dorosłych jest pierwszym z warunków dobrej spowiedzi. Najprościej rzecz ujmując, jest to czas, który mamy spędzić przed Bogiem, badając swoje sumienie i wyłapując grzechy, które popełniliśmy od ostatniej spowiedzi.
Najłatwiej przeprowadza się codzienny rachunek sumienia – wtedy każdego dnia oceniamy, co zrobiliśmy dobrze, a co źle, zaś przed spowiedzią jedynie podsumowujemy to wszystko. To sposób na krótki rachunek sumienia przed spowiedzią, ale wymaga jednak poświęcenia codziennie czasu, którym nie każdy dysponuje.
Jeśli rzeczywiście zależy nam na formowaniu sumienia i duchowym rozwoju, ale nie możemy pozwolić sobie na codzienny rachunek sumienia, warto spróbować podsumowywać swoje uczynki w cyklu tygodniowym. Jeśli np. w każdą niedzielę spojrzymy wstecz w miniony tydzień, również łatwiej będzie nam później przeprowadzić rachunek sumienia przed spowiedzią.

Wbrew pozorom wcale nie jest najważniejsze to, co da i krótki i szczegółowy rachunek sumienia – grzechy w formie listy są jego oczywistym efektem i to je mamy przedstawić w czasie spowiedzi. Rachunek sumienia jest jednak przede wszystkim okazją do zobaczenia, kiedy i w jakich okolicznościach Bóg działa w naszym życiu, a kiedy spychamy go na dalszy plan. Warto więc potraktować rachunek sumienia nie tylko jako czynność, w wyniku której uzyskamy listę popełnionych przez nas grzechów, ale jako możliwość stanięcia w prawdzie przed sobą i Bogiem i dostrzeżenia, w których obszarach naszego życia możemy czynić więcej dobra oraz jakie okoliczności sprawiają, że mamy z tym trudności.

By przeprowadzić rachunek sumienia, pytania będą bardzo pomocne, gdyż pozwolą uzyskać szerszy ogląd na to, co jest grzechem oraz mogą zwiększyć naszą wrażliwość na zło i uświadomić sobie, że kryje się ono także w tych czynach, które wydają nam się jeśli nie dobre, to przynajmniej neutralne.
Rachunek sumienia dla dorosłych w formie listy pytań może kryć jednak pewne pułapki. Wielu spowiedników zwraca uwagę, że przeprowadzając rachunek sumienia, pytania w nim zadawane mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Jeśli bowiem z gotowej listy często szczegółowych pytań do rachunku sumienia skorzysta osoba, która jest skrupulantem, może ona mieć problem z realnym określeniem swoich grzechów i przywiązywać nadmierną uwagę do grzechów lekkich.
Nie może się jednak odbyć rachunek sumienia, w którym pytania nie padną. Jest on bowiem z założenia pytaniem o to, jak realizuję w życiu moją wiarę i jak świadczę o niej przed innymi ludźmi.

Jak się przygotować do spowiedzi?

Są różne sposoby na to, jak przeprowadzić rachunek sumienia. Pytania, które możemy znaleźć np. w książeczkach do nabożeństwa to tylko jeden ze sposobów, który – jak wspomnieliśmy wyżej – nie dla każdego będzie odpowiedni. Inną metodę prezentują bracia dominikanie – rachunek sumienia, który oni polecają, również składa się z pytań, ale jedynie trzech, do własnego pogłębienia. Należy bowiem podsumować miniony od ostatniej spowiedzi czas w trzech aspektach:

• relacji z Bogiem
• relacji z innymi ludźmi
• relacji ze sobą

Jeszcze innym sposobem jest ignacjański rachunek sumienia. Jezuici proponują, by rachunek sumienia nie był jedynie przykrym czasem wytykanie sobie tego, co jest w nas złe, ale by mimo popełnionych grzechów, dziękować Bogu za dobrodziejstwa minionego czasu i prosić o łaskę poznania grzechów i wystrzegania się ich w przyszłości. Jak widać, nie ma jednej sprawdzonej i właściwej metody na to, jak przeprowadzić rachunek sumienia – pytania, które proponowane są w różnych nurtach, zgłębiają istotę grzechu, ale dany zestaw i metoda nie każdemu będą odpowiadały. Niemniej jednak poniżej proponujemy jak przeprowadzić rachunek sumienia przed spowiedzią.

Zanim przystąpisz do rachunku sumienia, przez chwilę się pomódl. Podziękuj Bogu za miniony czas i poproś go, by oświetlił twoje sumienie i pomógł ci dostrzec grzechy i stanąć w prawdzie.

Spośród wielu sposobów na to, jak przeprowadzić rachunek sumienia, pytania, które proponujemy są oparte na dekalogu.

I przykazanie: nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną

1. Czy modliłeś się codziennie?
2. Czy wątpiłeś w prawdy wiary? (Jakie?)
3. Czy zaparłeś się wiary lub się jej wstydziłeś?
4. Czy pogłębiałeś swoją wiarę i religijną wiedzę przez czytanie Pisma Świętego, książek religijnych, słuchanie kazań itp.?
5. Czy wierzysz we wróżby, horoskopy, przesądy, zabobony?
6. Czy należysz lub należałeś do organizacji ateistycznej?
7. Czy odwodziłeś innych od Boga?
8. Czy brałeś udział w seansach spirytystycznych?

II przykazanie: nie będziesz brał imienia Pana, Boga Twego, nadaremno

1. Czy wymawiałeś imiona Boga i świętych bez potrzeby, w gniewie albo z przyzwyczajenia?
2. Czy bluźniłeś przeciwko Bogu lub świętym?
3. Czy dotrzymujesz ślubu lub przysięgi złożonych Bogu?
4. Czy przyjąłeś po świętokradzku sakramenty?
5. Czy nosisz symbole religijne jako ozdobę lub fetysz, a nie zewnętrzny wyraz wiary?

III przykazanie: pamiętaj, aby dzień święty święcić

1. Czy opuściłeś mszę w niedzielę lub święto nakazane z własnej winy?
2. Czy spóźniasz się na mszę?
3. Czy bierzesz czynny udział w mszy?
4. Czy bez koniecznej potrzeby pracowałeś w niedzielę lub święto?

IV przykazanie: czcij ojca swego i matkę swoją

1. Czy okazujesz rodzicom miłość i szacunek?
2. Czy odnosiłeś się do rodziców w sposób, który im ubliżał, kłóciłeś się z nimi lub ich obmawiałeś?
3. Czy stosowałeś wobec rodziców przemoc?
4. Czy wstydziłeś się swoich rodziców?
5. Czy odmówiłeś pomocy rodzicom?

Obowiązki rodziców:

1. Czy dbasz o religijne wychowanie dzieci?
2. Czy dajesz dzieciom dobry przykład w życiu religijnym, rodzinnym, społecznym i zawodowym?
3. Czy poświęcasz swoim dzieciom czas i interesujesz się ich problemami?
4. Czy dbasz o wykształcenie, utrzymanie i odpoczynek swoich dzieci?
5. Czy traktujesz swoje dzieci sprawiedliwie?
6. Czy rozpieszczasz swoje dzieci i nadmiernie ulegasz ich zachciankom?

Obowiązki małżonków:

1. Czy szczerze kochasz męża/żonę?
2. Czy troszczysz się o zdrowie współmałżonka?
3. Czy ukrywasz przed małżonkiem ważne sprawy?
4. Czy dochowujesz wierności małżeńskiej?
5. Czy korzystasz z antykoncepcji?

Obowiązki względem ojczyzny:

1. Czy spełniasz solidnie swoje obowiązki zawodowe?
2. Czy dajesz dobry przykład współpracownikom?
3. Czy szerzysz zło w środowisku pracy przez wulgaryzmy, alkohol i używki, obmowę?
4. Czy zmuszasz podwładnych do pracy ponad ich siły?
5. Czy dałeś niesprawiedliwą zapłatę za pracę lub nie wypłaciłeś wynagrodzenia pracownikowi?

V przykazanie: nie zabijaj

1. Czy dbasz o swoje zdrowie, odpowiednią ilość snu i odpoczynku?
2. Czy usiłowałeś popełnić samobójstwo?
3. Czy życzyłeś śmierci sobie lub innej osobie?
4. Czy zabiłeś człowieka (również nienarodzonego)?
5. Czy stosowałeś środki wczesnoporonne lub kogoś do nich namawiałeś?
6. Czy kogoś pobiłeś lub okaleczyłeś?
7. Czy lekkomyślnie narażałeś swoje zdrowie lub życie?
8. Czy prowadziłeś pojazd pod wpływem alkoholu?
9. Czy przestrzegasz przepisów drogowych?
10. Czy znęcałeś się nad zwierzętami?
11. Czy przyczyniłeś się do rozwoju nałogu u siebie lub innych?

VI przykazanie: nie cudzołóż
IX przykazanie: nie pożądaj żony bliźniego swego

1. Czy prowadziłeś nieprzyzwoite rozmowy?
2. Czy oglądałeś pornografię?
3. Czy uprawiałeś seks pozamałżeński?
4. Czy nadużywałeś praw małżeńskich, stosując antykoncepcję lub stosunek przerywany?
5. Czy szanowałeś w małżeństwie czasową niemożność współżycia?
6. Czy stwarzałeś sytuacje rozbudzające pożądanie?
7. Czy planowałeś rozwód i do niego zmierzałeś?
8. Czy rozwiodłeś się?
9. Czy po rozwodzie wstąpiłeś w związek z inną osobą?

VII przykazanie: nie kradnij
X przykazanie: nie pożądaj żadnej rzeczy bliźniego twego

1. Czy przywłaszczyłeś sobie czyjąś rzecz?
2. Czy przywłaszczyłeś sobie owoce czyjejś pracy?
3. Czy wyrządziłeś szkodę przez lenistwo, spóźnialstwo lub niewywiązywanie się z umów?
4. Czy zatrzymałeś znalezioną lub pożyczoną rzecz?
5. Czy oddałeś długi i czy zrobiłeś to w terminie?
6. Czy kupiłeś lub sprzedałeś skradzioną rzecz?
7. Czy zniszczyłeś cudzą własność?
8. Czy dawałeś lub brałeś łapówki?
9. Czy byłeś chciwy?
10. Czy byłeś zazdrosny?
11. Czy byłeś nieoszczędny?
12. Czy byłeś skąpy wobec potrzebujących?

VIII przykazanie: nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu

1. Czy kłamałeś?
2. Czy obmawiałeś innych?
3. Czy oczerniałeś innych, mówiąc o nich nieprawdziwe rzeczy?
4. Czy zachowałeś powierzone ci tajemnice?
5. Czy dotrzymałeś złożonych obietnic?
6. Czy byłeś wścibski, podsłuchiwałeś innych lub ich podglądałeś?
7. Czy fałszywie donosiłeś lub zeznawałeś przeciw innym?