Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Olchówka - Wieś na skraju wielkiej puszczy

Piotr Bajko [email protected] tel. 85 748 95 63
Olchówka jeszcze w zimowej szacie.
Olchówka jeszcze w zimowej szacie. Małgorzata Karczewska
Na skraju Puszczy Białowieskiej spotykamy wiele malutkich, malowniczo położonych wsi. Jedną z nich jest Olchówka w gminie narewkowskiej. Wieś powstała na miejscu dawnego uroczyska Olchowy ostemp, wymienianego już w "Ordynacji Puszczy" z 1639 roku. Mieściła się tutaj osada strażnika leśnego.

W 1757 roku przeprowadzono pomiar Puszczy Białowieskiej. Wymierzono wówczas grunta orne i sianożętne w uroczyskach położonych przeważnie na skraju tego kompleksu leśnego. Zostały one przydzielone m.in. 15 wsiom osockim. W ich liczbie wymieniana jest nowa wieś Olchówka.
Zachował się list do króla z 1776 roku, w którym wieś Olchówka, razem z Babią Górą, Narewką i Kamiennikami, skarżą się, że nie zapłacono im za wyrób i wywóz "belków". W 1782 roku wieś Olchówka (wraz ze Skupowem) została dodana przez zarząd ekonomiczny Janowi Benkienowi, szambelanowi i komisarzowi handlu drzewnego w Puszczy Białowieskiej, na zachętę do zagospodarowania nieużytków.

Wieś Olchówkę wymienia również Inwentarz ekonomii brzeskiej i kobryńskiej z roku 1786. Podaje on, że wieś należy do folwarku Narewki. Po upływie pewnego czasu wieś została przypisana do folwarku Skupowo, a następnie do Masiewa.

W 1861 roku, kiedy została zniesiona pańszczyzna, osiemnastu chłopom z Olchówki przydzielono ziemię. Każdemu po 18 dziesięcin (1 dziesięcina to 1,09 hektara).
W czasie wielkiego uchodźstwa mieszkańców tych ziem w sierpniu 1915 roku, Olchówkę opuściło tylko 5-6 rodzin.
W latach międzywojennych we wsi działała komórka Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi.
Tragiczny los spotkał wieś w czasie okupacji hitlerowskiej. Wieś została spacyfikowana 30 lipca 1941 roku przez Batalion Policji 322. Około 380 osób wywieziono do wsi Folwarki w gminie zabłudowskiej. Wysiedlone rodziny mogły zabrać ze sobą krowę, prosię o wadze do 20 kg, ubranie i drzewo na opał.

Około 50 mieszkańców Olchówki wywieziono na roboty przymusowe do III Rzeszy. Po wysiedleniu ludności hitlerowcy zrabowali pozostawione we wsi mienie, a następnie spalili 70 domów i 145 budynków gospodarczych. Pozostałe budynki, w tym miejscową szkołę, władze okupacyjne wykorzystywały do swych potrzeb.

W tydzień po dokonanej pacyfikacji, wbrew zakazowi, powróciła na teren wsi jej mieszkanka, Eudokia Hałaburda, za co została rozstrzelana. Natomiast w parę tygodni po pacyfikacji hitlerowcy aresztowali, a następnie rozstrzelali w 18 oddziale Puszczy Białowieskiej pięciu mieszkańców Olchówki, byłych działaczy w okresie okupacji radzieckiej. Byli to: Eugeniusz Hałaburda, Sergiusz Hałaburda, Szymon Romańczuk (lat 30), Jan Saczko (lat 24), Julian Woroniecki (lat 50).

W czasie okupacji niemieckiej wieś Olchówka podlegała Amstkommissariatowi w Białowieży. Po wojnie Olchówka została odbudowana. Pod koniec lat 70. liczyła 73 gospodarstwa.
W lecie 1956 roku w Olchówce wybuchły dwa, krótko po sobie następujące pożary. Spłonęło wówczas kilka stodół i budynków inwentarskich. W lesie natomiast, od uderzenia pioruna, zginął pastuch Jan Borowski.

Wystraszeni tymi zdarzeniami mieszkańcy zainstalowali w swoich zagrodach instalacje odgromowe, umieszczone na wysokich tyczkach. Służyły im one przez około dziesięć lat.
W 1999 roku została wyasfaltowana droga łącząca Olchówkę z Siemianówką. Przebudowana została także ulica w samej wsi, na której położono nawierzchnię asfaltową. We wsi działa warsztat drzewny, funkcjonuje też kwatera agroturystyczna "Malwa".

Na koniec 1999 roku w Olchówce zamieszkiwało 160 osób, natomiast u schyłku 2010 roku wieś liczyła już tylko 120 mieszkańców.

Jak wszystkie wioski na Ścianie Wschodniej, Olchówka kurczy się. Tylko nieliczne rodziny utrzymują się jeszcze z rolnictwa, pozostali to emeryci i renciści. W ostatnich latach osiedliło się kilka osób, które przyjechały z Warszawy, Krakowa, Poznania i Białegostoku.

Sołtysem Olchówki przez dwadzieścia lat był Jerzy Łuksza, a od roku ten urząd sprawuje jego żona Zenaida. W 2004 roku we wsi ustawiono dwa krzyże - prawosławny i katolicki, połączone jednym ramieniem. Odtąd, corocznie, w czerwcu, wieś urządza święto, upamiętniając w ten sposób to wydarzenie.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny