„I że Was nie zapomnę…” - widowisko muzyczne w OiFP, ku pamięci żołnierzy niezłomnych

Przedstawienie „I że Was nie zapomnę…” zostało zorganizowane 1 marca 2022 roku w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

- Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest dniem szczególnym, w którym oddajemy hołd tym, którzy oddali zdrowie i życie za to, żebyśmy żyli w wolnym i niepodległym kraju. To bohaterowie, których próbowano wymazać z kart historii, grzebiąc ich w bezimiennych grobach, tym samym zabierając im godność. Dlatego jesteśmy im winni pamięć i cześć. Dzisiaj, w trakcie wojny na Ukrainie, to święto nabiera szczególnego znaczenia, bo zarówno niezłomni żołnierze, jak i naród ukraiński, walczyli i walczą o wolność i niepodległość – mówił podczas koncertu marszałek Artur Kosicki.

Z inicjatywy marszałka uczestnicy koncertu uczcili minutą ciszy ofiary wojny.

Widowisko muzyczne otworzył fragment wspomnień Zdzisława Brońskiego-Uskoka: „Gdzie jest wróg tam walka być musi”. Jak mówiła scenarzystka, Anna Żochowska, spektakl ten składa się z wielu płaszczyzn. - Piosenki przeplatane są krótkimi scenami filmowymi, w których dialog prowadzi Ewa Dałkowska z Natalią Rzeźniak-Pospieszalską, zaś fragmenty książki Józefa Bandzo „Tak Było”, czytane są przez Dariusza Kowalskiego i wybrzmiewają z offu – wspomina Żochowska.

W programie widowiska muzycznego "I że Was nie zapomnę…", znalazły się utwory żołnierzy Podziemia Niepodległościowego I i II konspiracji, zwłaszcza 3. i 5. Brygady Wileńskiej AK, częściowo pochodzące z projektu „Wilczy ślad. Piosenki Niezłomnych” oraz nowe utwory o charakterze patriotycznym. Są to oryginalne utwory w nowych aranżacjach, pierwotnie Marcina Pospieszalskiego, przetworzone przez kierownika muzycznego projektu, Łukasza Pospieszalskiego. Usłyszeliśmy mocne piosenki jak „Biały krzyż” Krzysztofa Klenczona w interpretacji Andrzeja Lamperta, czy autorskie piosenki Krzysztofa Iwaneczki.

- Wykonałem piosenki „Biały krzyż” i „Dziś do Ciebie przyjść nie mogę”, ten drugi utwór opowiada o żołnierzu, który wie co chciałby osiągnąć. Wiadomo chodzi o wolność, ale też ma dużą świadomość tego, że może to być jego ostatnie spotkanie z bliskimi, bratem, ukochaną. Z kolei piosenka „Biały krzyż” opowiada o losach zapomnianych żołnierzy, do których nikt nie wraca już pamięcią, a ich groby odwiedzają nieliczni - mówił wokalista, Andrzej Lampert. I dodał. - Wszystkie utwory mają nutkę nadziei, ale i melancholii. Wpisują się w ten trudny czas. Myślę, że po coś to jest, że może mamy wyciągnąć jakieś wnioski. Ja jestem cały czas pełen wiary i nadziei, że to niesłuszne zaczepienie wolnego narodu, Ukrainy, zakończy się wygraną i z takim podejściem też wykonywałem te utwory. Nie jesteśmy na froncie, ale jako artyści, swoją postawą, biorąc udział w tego typu wydarzeniu, możemy się poczuć tymi, którzy w jakimś sensie walczą o tę wolność. To jest sygnał, że jesteśmy z Wami, nie zapominamy i będziemy trwać do samego końca.

Wielu z nas zna i nuci pieśni żołnierskie jak „Szara piechota”, czy „My pierwsza brygada” zaś te, które zostały wykonane podczas koncertu „ I że Was nie zapomnę…” wpisują się raczej do utworów, mniej znanych i rzadziej wykonywanych. To co łączy jednak - te patriotyczne utwory, choć pochodzą z różnych okresów, to fakt, że potrafią nas wzruszyć do łez, ale też obudzić szlachetną część naszej natury. Istotną rolę odgrywa tu rytm, melodia i tekst.

- Skracaliśmy czasami teksty, żeby uosabiały to jak chcemy mówić, o tych wydarzeniach, historii i żołnierzach Niezłomnych. Zupełnie niechcący koncert komentuje aktualne wydarzenia mimo, że scenariusz powstał znaczniej wcześniej. Historia, o której opowiadamy, dramaty ludzi, ich wybory i w tym wszystkim chęć powrotu do normalności. Można powiedzieć – niestety, że koncert jest ponadczasowy – mówiła scenarzystka, Anna Żochowska. I dodała. - Wzrusza mnie utwór „Przyszłości gdzie się spotkamy”, w którym zawarła się nadzieja na normalne życie, którego Ci żołnierze nie dostali. Koncert wieńczy „Testamentem Niezłomnych” – to nowa piosenka z muzyką Wojtka Gruszczyńskiego, ja jestem autorką tekstu. Wybrzmiewa tu nadzieja, że będziemy pilnować ważnych spraw, i że nie zapomnimy.

Podczas koncertu zabrzmiały również „Świat cały śpi spokojnie”, czy „Modlitwa Narodowa”. To piosenki autorskie Krzysztofa Iwaneczki.

- Utwory, które zaśpiewałem, napisałem do tekstów wieszczów. Pochodzą z projektu „Tryptyk Niepodległa”. Wykonaliśmy go trzy lata temu, a teraz utwory te wkomponowały się w widowisko. Piosenki reprezentują różnorodne środowiska, ale dziś każdy z nas ma świadomość jak historia znów zatacza koło. Dziś świętujemy Dzień Żołnierzy Wyklętych, a za wschodnią granicą walczą żołnierze z tym samym reżimem – Rosją. Pod koniec koncertu rozłożyłem ukraińską flagę, to był mój pomysł. Ukraińcy są dzisiaj tak jak żołnierze niezłomni, walczą o wolność. Musimy być z nimi, stąd na fladze napis „My z Wami!” - mówił wokalista, Krzysztof Iwaneczko.

Publiczność obecna tego wieczoru w OiFP, nagradzała artystów brawami. Nie zabrakło też owacji na stojąco, czy wzruszających momentów. Słuchacze w ciszy, stojąc chłonęli „Modlitwę Partyzancką” w wykonaniu Aleksandry Rozwadowskiej i „Teatru od Czapy”. Śpiewu utalentowanych młodych ludzi z terenu powiatu garwolińskiego, mogliśmy posłuchać też w innych utworach, m.in. „Na znojną walkę” - „Szturmówka 3. Brygady Wileńskiej AK”, "Wiernie iść będziemy" - "Szturmówka 5. Brygady Wileńskiej", czy „Niech się Pani pomodli”.

Muzycznie to wydarzenie było różnorodne. Mieliśmy rytmy wojenne, a nawet momentami rockowe brzmienia potęgowane przez czerwone światło na scenie, ale też kilka piosenek nostalgicznych - mówiła Joanna Pawlikowska. I dodała. - Emocje, które niósł tekst, słowo, one współgrały z tą warstwą muzyczną, zatem mieliśmy spójne dzieło, które przeprowadziło nas przez różne uczucia, emocje, pięknie zakończone suplikacją „Święty Boże, Święty Mocny”. Myślę, że ta cisza, która zapadła na samym końcu była wyrazem zadumy, ale i powagi sytuacji, z której wszyscy zdajemy sobie sprawę. Jestem dumna, że dziś w wolnej Polsce, możemy czcić pamięć tych żołnierzy, w ten właśnie sposób, ale też możemy uczyć się dużo i towarzyszyć starszym i młodszym w przekazywaniu tej pamięci – wspomniała Pawlikowska.

- W kontekście obecnych zdarzeń na świecie, wojny na Ukrainie, toczącej się tak blisko nas, ta opowieść muzyczna zyskała dodatkowy wymiar. Był to wieczór pełen refleksji i przeżyć osobistych. Cisza na widowni mówiła najwięcej... Kilka lat temu miałam przyjemność spotkać się ze znakomitą aktorką Ewą Dałkowską w pracy w teatrze, tym bardziej miło mi było ją oglądać także dziś. Jej prawda i szczerość na scenie jest urzekająca. Prywatnie liczyłam na większą ilość utworów wykonywanych przez Andrzeja Lamperta, gdyż podziwiam jego talent od zawsze – mówiła Agnieszka Możejko-Szekowska.

- Z jednej strony mamy tu zanużenie, w tę historię, która działa się w lasach, na polach, w okresie wojny i powojennym, a z drugiej strony - zanużenie, w to co się dzieje za wschodnią granicą. Trudno było się oprzeć skojarzeniom, że ta niezłomność walki żołnierzy, nazywanych przez komunistów wyklętymi, kojarzy się jakoś też z tą niezłomnością Ukraińców. Koncert to ciekawe przedsięwzięcie, połączenie znanych wykonawców jak Andrzej Lampert, gry orkiestry, obecni byli też rekonstruktorzy, czy połączono w koncercie różne pokolenia - starszych i młodszych. To pomysł bardzo ciekawy. Miejmy nadzieję, że dzieło będzie powtarzane – komentuje Jakub Pawlikowski.

Jak mówiła scenarzystka, Anna Żochowska osią widowiska „I że Was nie zapomnę...” jest rozmowa starszej Pani (Ewa Dałkowska) podczas, której przekazuje ona siostrzenicy (Natalia Rzeźniak-Pospieszalska), rodzinne opowieści. Ta z kolei składa obietnicę, że będzie pamiętać, by przekazać młodszemu pokoleniu, tę „sztafetę pokoleń”, która jest kanwą przewodnią koncertu.

- „Sztafeta pamięci” – można postawić tu znak równości ze „sztafetą pokoleń”. Chodzi o przekazywanie pałeczki, ale w tym przypadku przekazywane są opowieści, wspomnienia, czy historie żołnierzy niezłomnych - komentowała scenarzystka, Anna Żochowska.

Rolę „łącznika” między pokoleniem starszych i młodszych, pełni aktorka Natalia Rzeźniak-Pospieszalska. W nagraniach filmowych to ona rozmawia z Ewą Dałkowską, po czym stojąc na scenie śpiewa piosenki m.in. „W przyszłości gdy się spotkamy”, zaś w końcowej scenie rozmawia z jedenastoletnim chłopcem o piosenkach żołnierzy niezłomnych, także o Ince i tym samym między nimi, a publicznością odbywa się „sztafeta pamięci”.

Tytuł widowiska celowo brzmi jak przysięga małżeńska, czy obietnica „I że was nie zapomnę...”. Dotyczy nas wszystkich, byśmy pamiętali i przekazywali opowieści młodszemu pokoleniu.

Przeczytaj też: "I że Was nie zapomnę..." - widowisko muzyczne w OiFP poświęcone Żołnierzom Wyklętym (zdjęcia)