W Puszczy Białowieskiej na przełomie XIX i XX wieku gościli różni znani literaci, m.in. Eliza Orzeszkowa, Henryk Sienkiewicz, Wacław Sieroszewski. Informacje o ich pobytach są zawarte w licznych publikacjach poświęconych naszej leśnej perle. Nie znajdujemy w nich natomiast, z reguły, nazwiska Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887) - naszego wybitnego powieściopisarza, poety, historyka, krytyka literackiego, publicysty i wydawcy, którego związki z Puszczą są ściślejsze, niż w przypadku wspomnianych ludzi pióra - on przez pewien okres mieszkał w jej pobliżu.
Faktem jednak pozostaje, że Kraszewski nie poświęcił Puszczy żadnego utworu, jak to uczynili wymienieni pisarze. No cóż, szkoda! Przy jego talencie pisarskim, na pewno byłby to literacki majstersztyk.
W majątku Dołhe
Rodzice J. I. Kraszewskiego, Jan i Zofia z Malskich, mieszkali na Grodzieńszczyźnie koło Prużany w majątku Dołhe, oddalonym od wschodniej ściany Puszczy Białowieskiej około 20 kilometrów. Folwark Kraszewskich został założony w XIX wieku i przetrwał do 1939 roku. Przyszły pisarz urodził się jednakże w Warszawie, dokąd schroniła się jego matka w obawie przed wojną francusko-rosyjską, a wychowywał w Romanowie w powiecie włodawskim (obecnie - bialskim) pod opieką babki i prababki.
Podróż przez Puszczę do Świsłoczy
Autor "Starej baśni" po raz pierwszy zetknął się z Puszczą Białowieską na jesieni 1827 roku, kiedy jako 15-letni młodzieniec przejeżdżał przez nią, jadąc od strony Brześcia do Świsłoczy, gdzie miał dokończyć gimnazjalną edukację (po naukach w Białej Podlaskiej i Lublinie). W świsłockim gimnazjum, założonym w 1805 roku przez hr. Wincentego Tyszkiewicza, przebywał do lata 1829 roku. Tutaj zdał egzamin dojrzałości. Następnie wyjechał do Wilna, gdzie wstąpił na wydział literacki tamtejszego uniwersytetu.
Warto wspomnieć, że decyzję poświecenia się pracy literackiej J. I. Kraszewski podjął właśnie podczas pobytu w Świsłoczy. Duży wpływ na to miał nauczyciel gimnazjalny, Walicki, który później stał się prototypem nauczyciela w "Powieści bez tytułu" (1855).
Las tak pierwotnej epoki
Po zwolnieniu w lipcu 1833 roku z dozoru policyjnego i zezwolenia na wyjazd z Wilna, J. I. Kraszewski na kilka lat osiadł w rodzinnej wsi Dołhe, gdzie pod okiem ojca nabierał znajomości pracy w gospodarstwie. W 1838 roku zawarł związek małżeński z Zofią Woroniczówną i w tym samym roku wyjechał z żoną na Wołyń.
O Puszczy Białowieskiej J. I. Kraszewski wspomina w "Obrazkach z życia i podróży" (1842): "Po wielokroć przejeżdżałem Puszczę Białowieską (...) której malownicze drzewa jeszcze stoją mi przed oczyma. Nie wiem czy w całej Europie znajduje się gdzie las tak pierwotnej epoki". Jest wielce prawdopodobne, że piękny opis lasu, jaki znajdujemy w "Starej baśni" (1876) ma swój pierwowzór w Puszczy Białowieskiej.
Warto też wspomnieć, że J. I. Kraszewski przyjaźnił się z Dmitrijem Dołmatowem - leśniczym guberni grodzieńskiej, który często bywał w Puszczy Białowieskiej, wykonywał w niej różne prace oraz zachwycał się jej urodą.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
