Białostocki historyk, który dawne dzieje odczytuje z przyrody

Jestem w Cambridge. Siedzę w bibliotece - mówi do słuchawki dr Piotr Guzowski. I tłumaczy, że żeby robić badania na światowym poziomie trzeba jeździć do światowych bibliotek.

Te badania dotyczą wpływu zmian klimatycznych na gospodarkę dawnych społeczeństw. Wspólnie prowadzi je sześciu naukowców ze Stanów Zjednoczonych i dwóch z Polski. To właśnie dr Guzowski z Uniwersytetu w Białymstoku i dr Adam Izdebski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Teraz pracują nad artykułem, który ukaże się w jednym z najważniejszych czasopism naukowych na świecie poświęconych naukom przyrodniczym „Proceedings of the National Academy od Sciences of the United States of America”. Polski tytuł artykułu to: „Historia spotyka się z naukami paleoprzyrodniczymi. Spójność i współpraca w studiach nad reakcją dawnych społeczeństw na zmiany środowiskowe”. Dotyczy on wpływu zmian klimatycznych na gospodarkę dawnych społeczeństw. Jest podsumowaniem wieloletnich badań. Jak mówią autorzy, chcieli zweryfikować prawdziwość popularnych dziś twierdzeń, że upadek wielu spośród dawnych cywilizacji i państw można wytłumaczyć katastrofami naturalnymi. - Tego rodzaju teorie pojawiają się zapewne dlatego, że mamy dziś do czynienia z dyskusją o zmianach klimatycznych. To zaś sprzyja zainteresowaniu tym zagadnieniem w przeszłości - wyjaśnia dr Piotr Guzowski. Jak mówi, według niektórych twierdzeń, nawet upadek Cesarstwa Rzymskiego należałoby tłumaczyć nie tyle najazdem Hunów, co nagłym ochłodzeniem klimatu.

Historyk zwykle zajmuje się źródłami pisanymi albo archeologicznymi. Współpraca z paleobotaniką pozwala rozszerzyć perspektywę - dr Piotr Guzowski

- Podobnie jest z globalnym kryzysem XVII wieku, który miał być spowodowany przede wszystkim małą epoką lodowcową. Nasze badania wskazują, że jest to błędne uproszczenie, które utrudnia zrozumienie, jak naprawdę wpływały na siebie przyroda i społeczeństwo w dawnych czasach - dodaje.

Opowiada, że zajmuje się badaniem historii środowiska i zmiany klimatu. - Tego, jak ludzie reagowali na to w przeszłości - wyjaśnia.

Dr Guzowski realizuje swoje badania w ramach grantu, jaki dwa lata temu zdobył w konkursie Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Bada przełomy gospodarcze w Polsce od X do XVII wieku. Ale nie jest to standardowe badanie.

- Jestem historykiem gospodarczym i demografem historycznym - uśmiecha się dr Guzowski. I tłumaczy, że w jego badaniach chodzi o to, by sprawdzić, na ile można wykorzystać źródła przyrodnicze - na przykład pyłki roślin, osady torfowiskowe, do badania przemian gospodarczych w przeszłości.

- Bo historyk zwykle zajmuje się albo źródłami: albo źródłami pisanymi, albo archeologicznymi. Natomiast współpraca z taki twardymi naukami jakimi są nauki palebotaniczne, pozwala nam rozszerzyć perspektywę, ale i paleobotanikom troszeczkę inaczej spojrzeć na przemianę historii - mówi.

W artykule, który ukaże się w amerykańskim czasopiśmie, zaprezentowane zostaną wyniki badań obejmujących okres istnienia Rzeczpospolitej Obojga Narodów.