Teletubisie na zielonej granicy

Choć na jakość podróbek nie ma co liczyć, kupujemy je, bo są tanie. Celnicy szacują, że co 10. wypalany papieros pochodzi z przemytu lub tzw. produkcji garażowej. U nas, z racji, że granica tuż-tuż, nawet co drugi.

- Nic dziwnego, skoro najchętniej przemycane do Polski papierosy, Jin Ling, produkowane są najzupełniej legalnie w Kaliningradzie na potrzeby rynku rosyjskiego - powiedział nam Krzysztof Andruszkiewicz, członek zarządu firmy BAT Polska z Augustowa. - Kosztują 6 rubli, czyli ok. 60 groszy. Na jednej paczce przemytnicy mają więc 10-krotne przebicie cenowe. Dlatego liczba przemycanych papierosów wcale nie maleje.

Tylko w tym roku podlascy celnicy wykryli ok. 16,5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Na przemycie zatrzymano 2,5 tys. osób. A każdy wzrost cen (papierosy w naszych kioskach podrożały ostatnio w wyniku podniesienia stawki akcyzy w styczniu) to większa aktywność przemytników.

Granice: otwarte i szczelne

Pod koniec czerwca w Budzisku ujawniono transport ponad 2 mln sztuk (100 tys. paczek) papierosów. Były ukryte w ładunku brykietu grillowego. - Od czasu wejścia Polski do strefy Schengen (w grudniu ubiegłego roku zniesiono kontrolę na granicy z Litwą - red.) przemytnicy nawet nie starają się specjalnie ukrywać przewożonych papierosów w samochodach osobowych - mówi Marcin Czarnecki, rzecznik Izby Celnej w Białymstoku. Ale wpadają na drogach dojazdowych do byłych przejść granicznych.

- Patrole lotne wykryły w tym roku więcej przypadków przemytu, niż w I półroczu 2007 r., a więc przed Schengen - potwierdza kpt. Rafał Okruszko z Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej. - Za to mniej jest zatrzymań na granicy z Białorusią. Może dlatego, że ruch na tej granicy zmniejszył się o połowę, od kiedy cena wizy dla Białorusinów wynosi 60 euro a formalności związanych z uzyskaniem wizy też przybyło.

Modne i tanie

Nielegalny alkohol to obecnie ułamek całości przemytu. W czerwcu Podlaska Straż Graniczna zarekwirowała trunki o wartości 11 tys. zł.
- Przebicie cenowe nie jest aż tak duże, jak w przypadku papierosów - tłumaczy rzecznik Izby Celnej. - A i ludzie są coraz bardziej świadomi, że kupowanie alkoholu nie wiadomo skąd może mocno zaszkodzić. Ale podrabia się wszystko. Poczynając od żywności, poprzez leki, zabawki, odzież, telefony komórkowe, a nawet części samochodowe. Podrabiane są towary, które są modne. To, na co przemytnicy mają zbyt. - Od czasu wejścia do Schengen zatrzymaliśmy prawie tysiąc pirackich płyt CD i DVD i ponad 5,5 tys. podrabianych kosmetyków, zabawek i odzieży - wymienia Maciej Czarnecki. - Zdarzył się nawet ładunek podrobionych teletubisiów.

Tracą wszyscy

Do kupowania podrabianej odzieży i dodatków przyznaje się 40 proc. Polaków. Prawie 18 procent kupuje podróbki kosmetyków i ponad 14 proc. - płyty CD i DVD. Czasami kupujemy nieświadomie - prawie 40 procent Polaków nie jest w stanie odróżnić oryginału od podróbki towaru. Ale 39 procent wiedziało, że kupiło podróbkę, wynika z raportu Stowarzyszenia Wytwórców Produktów Markowych "Pro Marka".

- I tracą na tym wszyscy - uważa Rafał Parczewski, dyrektor generalny Stowarzyszenia. - Konsumenci, bo kupują tandetę, a nierzadko niebezpieczny towar niewiadomego pochodzenia. Tracą też firmy, bo przegrywają konkurencję z handlarzami i pokątnymi wytwórcami. A ci nie płacą ani podatków, ani ZUS. Na niezapłaconych podatkach traci wreszcie państwo. Jak wiele? - Tego nie da się ustalić - dodaje Parczewski. - Niekiedy mówi się, że nielegalny import blokuje u nas powstanie 100 tys. miejsc pracy. Najczęściej tłumaczymy, że nie stać nas na produkty oryginalne. A kwestia ochrony znaku towarowego niewiele nas obchodzi.

Tylko 9 proc. Polaków uważa, że sprzedaż podróbek jest nieetyczna. Blisko połowa z nas jest przeciwna karaniu osób handlujących przemycanym towarem.