Stanisław Bukowski i Podlasie mogą zostać patronami ulic

Natomiast w Dojlidach Górnych jedna z ulic może dostać bardzo oryginalną nazwę... Podlasie.

Projektami uchwał w tej sprawie zajmą się radni na poniedziałkowej sesji.

A kim był Stanisław Bukowski?

W latach 1936-1940 zatrudniony był na stanowisku asystenta prof. Romualda Gutta w Miejskim Biurze Urbanistycznym w Wilnie. Poza pracownią, zapewne w ramach prywatnej działalności architektonicznej, uczestniczył w projektowaniu obiektów użyteczności publicznej, budynków willowych oraz pracach przy zabytkach. W Wilnie zapoznał przyszłą żonę - Placydę Siedlecką, absolwentkę malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, z którą pobrał się w roku 1937.

Po wybuchu II wojny światowej początkowo pracował jako naczelnik i główny architekt wileńskiego oddziału Przedsiębiorstwa Projektowo-Planistycznego Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, biorąc udział w poważnych przedsięwzięciach inżynieryjno-budowlanych, następnie razem z żoną utrzymywał się z zajęć dorywczych, jak malowanie pocztówek i szycie strojów komunijnych.

Na początku 1945 roku osiedlił na stałe w Białymstoku, rodzinnym mieście żony. Bukowski rozpoczął tu pracę jako jeden z trzech architektów, w rękach których spoczywały wszystkie problemy projektowo-budowlane całego województwa. Prace projektowe dotyczące zabezpieczenia, a następnie odbudowy i rekonstrukcji zniszczonych zabytków wykonywał początkowo osobiście na zlecenie Ministerstwa Kultury i Sztuki, następnie wraz z niewielką grupą współpracowników w Pracowni Konserwacji Zabytków Architektury, zorganizowanej wspólnie z pierwszym powojennym Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków Władysławem Paszkowskim. Pracownią tą kierował w latach 1948-1950 oraz 1952-1958. Drugą główną dziedziną jego twórczości była architektura sakralna i użyteczności publicznej.

Po przybyciu do Białegostoku objął kierownictwo prac przy ukończeniu kościoła św. Rocha, rozpoczętego w latach 20. XX w. według projektu Oskara Sosnowskiego. Wspólnie z żoną oraz artystami Stanisławem Horno-Popławskim, Aleksandrem Welsem i Ireną Pławską uczestniczył w pracach projektowych związanych z zagospodarowaniem terenu wokół świątyni i wyposażeniem jej wnętrza (projekty schodów, krużganków i wystroju wnętrza, 1945-1962). Wraz z L.T. Dąbrowskim był również autorem pierwszego po II wojnie, niezrealizowanego planu przebudowy Białegostoku z lat 1945-1946. Jednocześnie, w ramach Pracowni Konserwacji Zabytków Architektury, kierował pracami przy odbudowie i konserwacji szeregu zabytków na terenie d. województwa białostockiego. Głównym priorytetem konserwatorskim była odbudowa zespołu pałacowo-ogrodowego Branickich w Białymstoku (1946-1955) wraz z przywróceniem wystroju architektonicznego z połowy XVIII w. i adaptacją na Pałac Kultury Ludowej. Z uwagi na sprzeciw w sprawie zmiany przeznaczenia zabytku na potrzeby Akademii Medycznej, Bukowskiego odsunięto na 3 lata od kierownictwa odbudowy pałacu i pracy w PPKZ (Stanisław Bukowski, Alicja Lutostańska, Odbudowa pałacu w Białymstoku, Ochrona Zabytków, R. 9, 1956, nr 1-2, s. 61-72; Tadeusz Gicgier, Tajemnice pałacowego wnętrza [wywiad z S. Bukowskim dot. odbudowy pałacu], Kontrasty, R. 1974, nr 9 (73), s. 17-21). Bukowski był autorem projektów i kierownikiem prac przy szeregu białostockich zabytków, m.in.: odbudowie kamienicy mieszczańskiej przy ul. Sienkiewicza 2 (wspólnie z W. Paszkowskim, 1946-1952), Pałacyku Gościnnego przy ul. Kilińskiego 6 (1947-1952), klasztoru Sióstr Miłosierdzia przy Rynku Kościuszki 5 (1947-1949), komory celnej przy Al. Jana Pawła (1947-1949), budynku Loży Masońskiej przy ul. Kilińskiego 16 (wspólnie z L. Jaroszem, 1947-1952), Zbrojowni przy Rynku Kościuszki 4 (wspólnie z Z. Filipczukiem, 1951-1956), projektów wnętrz ratusza (1955), projektu zagospodarowania Rynku Kościuszki (wspólnie z Zenonem Filipczukiem, 1955), rozbudowy Rzemieślniczej Szkoły Żydowskiej przy ul. Lipowej 41 D (1965-1967).

Osoba architekta wiązana jest także z odbudową i konserwacją następujących zabytków z terenu woj. białostockiego: kościół w Goniądzu (nadzór przy odbudowie, 1945-1955), kościół w Krypnie (projekt odbudowy wieży, 1946), kościół w Choroszczy (projekt odbudowy wspólnie z L.T. Dąbrowskim, 1946-1948), pofranciszkański kościół klasztorny w Drohiczynie (projekt odbudowy, 1946-1954), pokamedulski kościół klasztorny w Wigrach (projekt odbudowy, 1947-1952), pobazyliański klasztor i pałac Archimandrytów w Supraślu (wspólnie z W. Paszkowskim i Z. Filipczukiem, 1947-1955), kościół w Trzciannem (projekt rozbudowy, 1948-1949), kościół w Hodyszewie (nadzór przy odbudowie, 1949 i projekt wystroju wnętrza, I. 60. XX w.), kościół katedralny w Łomży (projekt konserwacji i częściowa regotycyzacja wspólnie z W. Paszkowskim i Z. Filipczukiem, 1951-1958), kościół w Raczkach (projekt konserwacji i rewaloryzacji, 1964), kościół w Gródku (projekt wyposażenia wnętrza, I. 60. XX w.) oraz prace dokumentacyjne i inwentaryzacyjne wielu innych zabytków.

Drugą główną dziedziną twórczości S. B. była architektura sakralna i użyteczności publicznej. W Białymstoku zrealizowano według jego projektów gmach Zarządu Miejskiego przy ul. Branickiego 9 (1947), przebudowę drewnianej kaplicy na cmentarzu Św. Rocha (I. 40 XX w.), modernistyczną świątynię w białostockiej dzielnicy Dojlidy (projekty wnętrz wspólnie z żoną, 1947-1955), kamienicę przy Rynku Kościuszki 22 (I. 40 XX w.), rozbudowę kaplicy przy ul. Poleskiej 42 (k. I. 40. XX w.), gmach Ośrodka Wyszkolenia Pożarnictwa przy ul. Lipowej 32 (1950), ambulatorium szpitala Św. Rocha przy ul. Antoniuk Fabryczny 45 (ok. 1957), socrealistyczny gmach KW PZPR, tzw. Dom Partii przy Placu Uniwersyteckim (1951-1952) i Hotel Miejksi (ob. "Cristal") przy ul. Lipowej 3 (1951-1954). Pozostałe zrealizowane projekty poza Białymstokiem to: kościół w Chodorówce Nowej (1946-1952), kościół we wsi Granne (1948-1962), kościoły w Przytułach (1950-1955) i Niemyjach Nowych (1950-1961), dom organistowski we wsi Jałówka (I. 50 XX w.), plebania w stylu dworkowym we wsi Raczki (1959-1960).

Szereg planów nie doczekało się realizacji, jak np.: kaplica pomordowanych w Krasowie-Częstkach (1946), kościoły w Pogorzałkach (1946), Czarnej Białostockiej (1957), Puchałach (I. 40/50 XX w.), dom zdrowia i kultury w Chlebiotkach (1957), a także świątynie w Białymstoku - na cmentarzu Św. Rocha (I. 50 XX w.) i przy ul. Wiejskiej (1962) oraz w Jeżewie Starym (l. 70 XX w.). Wiele projektów, zwłaszcza w zakresie wyposażenia i dekoracji wnętrz, wykonywał wspólnie z żoną.