Skrzydlata gaduła

Swoim zachowaniem, wyglądem, bystrością i mistrzowską zdolnością naśladowania ludzkiej mowy żako zdecydowanie wyróżnia się spośród wszystkich pozostałych papug.
- To wspaniały ptak, którego nie można nie kochać - mówi Danuta Kozioł, opiekująca się czteroletnią papugą żako w sklepie zoologicznym Kameleon w Białymstoku. - Bella jest niezwykła - bardzo grzeczna, sympatyczna i inteligentna.

Żako pięknie naśladuje ludzką mowę. Ptak, którego zaczniemy w jak najwcześniejszym wieku uczyć powtarzania słów i zdań, bardzo szybko będzie w stanie powiedzieć wszystko.
- Bella powtarza praktycznie wszystko to, o co poprosi ją mój mąż - mówi Danuta Kozioł. - Nie bardzo chce natomiast powtarzać moje słowa. Być może wynika to z tego, że jeszcze krótko się znamy.
Bella trafiła do Kameleona niedawno. Jej poprzednia właścicielka, ze względu na częste podróże służbowe postanowiła znaleźć dla niej nowego opiekuna.
- Papuga bardzo źle znosiła te rozstania - wyjaśnia pani Danuta. - Tęskniła, płakała, nie chciała jeść. Była też nieznośna dla otoczenia.

Teraz Bella na zmianę przebywa w sklepie i u pani Danuty.
- Codziennie mogę obserwować, jak bardzo potrzebuje ona kontaktu z człowiekiem - opowiada Danuta Kozioł. - Uwielbia siedzieć na ręku, pięknie krąży nad głową opiekuna, a gdy zostaje sama w domu na kilka godzin, po naszym powrocie okazuje radość latając po całej klatce.
Żako na wolności najczęściej przebywają w gęstych lasach tropikalnych, chowając się w zaroślach drzew. Dlatego bardzo trudno jest obserwować ich zachowanie, sposób bycia i rozmnażania. Zamieszkują brzegi jeziora Wiktoria - Nigerię, Burundi, Gabon, Kenię, Gwineę, Gwanę, Ugandę, wyspy Bioko, Tanzanię, Zair, Kongo i Kamerun.

Większość ptaków tego gatunku przebywających w Polsce pochodzi z Kamerunu. Są one bardziej płochliwe i mniej przyjazne niż żako pochodzące na przykład z Kongo.
Obecnie większość żako, przebywających w polskich domach, to papugi ręcznie karmione przez człowieka.

- Ptak odjęty od rodziców w pisklęcym wieku i karmiony przez człowieka jest najfajniejszy - mówi pani Danuta. - Nabiera takiego zaufania do człowieka, że można go nawet całować w brzuch.
Dlatego warto kupować żako od sprawdzonych hodowców. Ptak pochodzący z odłowu może sprawiać nam wiele problemów, nawet gryźć. A wychowany przez człowieka, karmiony łyżeczką lub jedzący prosto z dłoni, przyzwyczajony do kontaktu z nim - będzie łagodny i nie sprawi nam problemów.
- Absolutnie odradzam kupno żako od przypadkowych osób - mówi Danuta Kozioł. - Zdecydowanie lepiej poczekać kilka miesięcy na ptaka z dobrej hodowli i nie mieć z nim problemów.
Pod względem wyglądu nie jest to papuga tak okazała jak ara, co nie znaczy, że jest mniej atrakcyjna. Cała część jej ciała, za wyjątkiem ogona, jest szara lub jak wolą niektórzy - siwa, ogon natomiast jest czerwony.

Ubarwienie samców i samiczek nie różni się praktycznie niczym i tylko fachowe oko hodowcy lub eksperta w tej dziedzinie potrafiłoby odróżnić samice od samca. Dlatego bardzo często się zdarza, że właściciele żako nie wiedzą jakiej jest ona płci.
Tęczówka młodych ptaków jest czarna, co zmienia się po szóstym, a następnie po dziesiątym miesiącu życia. Po upływie pół roku kolor tęczówki się rozjaśnia i staje się siwoszary, po czym rozjaśnia się całkowicie, tworząc odcień żółtawy. Taki kolor tęczówki pozostaje u żako przez większość jej życia.
Odpowiednie żywienie, pielęgnacja i dbanie o czystość klatki to podstawa naszego życia z żako.
- Każdy ptak ma swoje upodobania kulinarne - uśmiecha się pani Danuta. - Mój poprzedni papug - samiec Oskar jadł wszystko to, co ja. Natomiast Bella jest wybredna. Bardzo lubi boczek, którego nie powinna jeść, ale za nim przepada. Poza tym w jej miseczce jest zawsze dużo orzechów, ziaren, suszonych owoców. Jeżeli chodzi o picie - to nie tylko woda, ale także nektary owocowe. Bella lubi też czasami napić się herbaty.

Klatka żako powinna być duża i przestronna. Możemy zawiesić w niej drewniane zabawki, o ile ptak jest do nich przyzwyczajony od małego. Jeżeli nie - lepiej z nich zrezygnować, bo mogą one żako stresować. Papugę możemy wypuszczać z klatki, ale tylko wtedy, gdy przebywamy w domu i jesteśmy pewni, że wszystkie okna są zamknięte. Aby ptak nie budził nas wraz z pierwszymi promieniami słońca, klatkę należy ustawić w pokoju od strony zachodniej. Nie należy wkładać do niej palców, bo ptak może nas dziobnąć.

Pielęgnacja żako to obowiązkowe ostrzenie i piłowanie dzioba, które powinien robić weterynarz.
- Powinniśmy także ją kąpać, spryskując delikatnie wodą - mówi opiekunka Belli. - Jest to czynność niezbędna, szczególnie w letnie upały.