Projekt Pieśni Rzeki. Odwiedzili ponad 20 podlaskich miejscowości (wideo)

Podczas kilku ostatnich miesięcy przemierzyliśmy brzegi Biebrzy w te i wewte dziesiątki razy. Śladem pieśni, opowieści, ale przede wszystkim ludzi, w których pamięci one się przechowały, i którzy chcieli się z nami nimi podzielić - mówi Marcin Lićwinko ze stowarzyszenia Engram, śpiewak i animator kultury, od lat zajmujący się ochroną i popularyzacją tradycyjnych pieśni.

W poprzednim roku jego stowarzyszenie w dolinie Biebrzy realizowało ciekawy projekt "Pieśni rzeki". Właśnie się zakończył, ale pieśń wciąż będzie słychać. W internecie można znaleźć film, cykl zdjęć i reportaże z tego projektu. Animatorzy odwiedzili ponad 20 podlaskich miejscowości, m.in. Dolistowo Nowe i Stare, Brzozową, Szuszalewo, Nowy Lipsk, Jałowo, Rogożynek, Jaziewo Sztabin. Rozmawiali z ponad 40 osobami, z tego powstały setki godzin nagrań. W serwisie You Tube i Vimeo można znaleźć film o tym projekcie. W internecie można także znaleźć zdjęcia, teksty wybranych pieśni oraz reportaże.

- Naszym celem było wypracowanie skutecznej metody wpisania ginących zjawisk kultury ludowej w przestrzeń kultury współczesnej. Powstały film, cykl reportaży oraz doświadczenia z pracy warsztatowej z młodzieżą i dorosłymi dowodzą, że przyjęta metoda zadziałała skutecznie - podkreśla Marcin Lićwinko. - Po pierwsze, udało nam się zaangażować młodych ludzi w poznawanie dziedzictwa kulturowego miejscowości i obszarów, które zamieszkują.

Niejednokrotnie było to dla nich pierwsze tego typu doświadczenie - spotkanie z pieśnią, opowieścią, językiem i zwyczajami, które jeszcze nie tak dawno temu organizowały świat, w którym oni żyją. Ideą przedsięwzięcia było szukanie współczesnych metod śpiewania, opowiadania, przekazywania w sposób żywy, językiem dziś zrozumiałym. A zatem przede wszystkim językiem sztuki i własnego doświadczania, nawet jeśli odmiennego niż dwa pokolenia wcześniej.

Najlepszym przykładem skuteczności tych działań jest wspólne śpiewanie. Młodzi ludzie poprzez warsztaty, udział w badaniach terenowych i spotkania ze starszymi śpiewakami zaczęli rozumieć, jak wielką wartością jest dziedzictwo, które w ich społecznościach przetrwało. A także, że ich udział w ocalaniu tej spuścizny jest niezbędny.

- W jednej z miejscowości młodzież została na jakiś czas sam na sam ze starszą panią. Po pewnym czasie opiekun grupy zauważył, że młodzi ludzie nie tylko słuchają starszej kobiety, ale ona zaczęła sama ich uczyć, zaczęli razem z nią śpiewać - opowiada Marcin Lićwinko.

Zrealizowany w trakcie projektu film jest autorską opowieścią o spotkaniu młodych, współczesnych twórców z kulturą i tradycją wsi, sprzęgniętych z rzeką.

- Poszukiwaliśmy własnego języka i odkrywaliśmy sami dla siebie, jak potrafimy zrozumieć oraz wyrazić związek z kulturą miejsc, do których dotarliśmy - podkreśla Marcin Lićwinko. - Naszym celem była nie tyle bierna dokumentacja, co przede wszystkim współczesne odczytywanie tego, co zakodowane jest w pieśni, zwy-czajach, tradycji. W ten sposób nawiązywaliśmy dialog z odchodzącym pokoleniem, ale też poprzez własny przykład i działania staraliśmy się pokazać młodszym od nas uczestnikom projektu, że ten dialog wciąż jest możliwy, a kultura tradycyjna stanowi ogromne źródło inspiracji.