Parafia Wszystkich Świętych. Niewielka, ale namodlona

Nasza cerkiew jest wyjątkowa. Stoi na cmentarzu, gdzie przez ponad sto lat pochowano wielu ludzi rozmaitych wyznań. To niepisana historia tego miasta i regionu - mówi ks. Jerzy Mackiewicz, proboszcz parafii Wszystkich Świętych. - Na cmentarzu pochowani są nie tylko prawosławni, ale też katolicy, ewangelicy i osoby innych wyznań.

Pomodlić się i powspominać

Cmentarz ma ponad sto lat. Wcześniej zmarłych grzebano w miejscu, gdzie obecnie znajduje się cerkiew św. Mikołaja, a po 1845 roku przy cerkwi św. Marii Magdaleny. Ale ponieważ w całej Europie trwał proces uwalniania cmentarzy od świątyń, więc miejsca pochówku przenoszono na peryferie miasta. Na nowych cmentarzach budowano kaplice.

- Podobnie było w Białymstoku. W 1887 roku został zamknięty cmentarz przy cerkwi św. Marii Magdaleny, a nowy postanowiono zbudować tu, na Wygodzie, przy ówczesnej Szosie Wasilkowskiej. Teraz ta ulica nazywa się Wysockiego - wyjaśnia proboszcz.

Nowy cmentarz należał do parafii św. Mikołaja, a do cerkwi było daleko. Dlatego postanowiono zbudować tu miejsce modlitwy dla wiernych. Kamień węgielny pod budowę świątyni położono 31 maja 1892 roku, a po dwóch latach nowa cerkiew została wyświęcona ku czci Wszystkich Świętych i stała się nieodłączną częścią cmentarza. Wierni przychodzą tu, żeby się pomodlić i powspominać bliskich.

- To niezwykłe miejsce. Takie ciche i spokojne. Kiedy tu przychodzę, mam wrażenie, że czas stanął w miejscu. Modlitwa tutaj przynosi ukojenie - mówi parafianka, Halina Maciejuk. Co niedziela przychodzi odwiedzić grób rodziców. - Siadam i wspominam. Jak mam więcej czasu, idę też odwiedzić mogiły dalszej rodziny, znajomych.

Przez prawie sto lat cerkiew cmentarna była filią parafii katedralnej. W czerwcu 1982 roku została erygowana i stała się samodzielną parafią pod wezwaniem Wszystkich Świętych.

Na nabożeństwa przychodziło tak dużo wiernych, że nie mieścili się w niewielkiej cerkiewce. Żeby ją powiększyć, trzeba było dobudować oszkloną wiatę. A w 1987 roku rozpoczęła się budowa nowej cerkwi Hagia Sophia, czyli Mądrości Bożej, która teraz jest samodzielną parafią.

Parafia Wszystkich Świętych jest jedną z mniejszych parafii w Białymstoku. Liczy około 700 wiernych. Ale ludzi, którzy chcą uczestniczyć w nabożeństwach, przychodzi wielu.

- Obok znajduje się droga do Kuźnicy, na przejście graniczne i do Sokółki . Przychodzą też ci, którzy na cmentarzu pochowali swoich bliskich. Najpierw biorą udział w nabożeństwie, a potem idą na grób - mówi ksiądz Mackiewicz.

Nabożeństwa odbywają się codziennie. W niedzielę pierwsza liturgia jest o 7.45. Przychodzą na nią licznie najmłodsi parafianie i śpiewa chór dziecięco-młodzieżowy. Kolejna liturgia jest o 10. Wieczorem w przeddzień wielkich świąt odbywają się nabożeństwa wieczorne, tzw. wielkie czuwanie.

Cmentarz i cerkiew należą do zabytków Białegostoku. Czasami przysparza to kłopotów. Na cmentarzu jest wiele starych drzew, które zagrażają świątyni i nagrobkom. Żeby je wyciąć, najpierw trzeba się zwrócić do podlaskiego konserwatora zabytków, który wyznacza specjalną komisję. Ona przychodzi i ocenia, czy drzewo można usunąć. Na cmentarzu jest też wiele zabytkowych krzyży i nagrobków.

- One mówią o jego długiej historii - dodaje proboszcz.
W ubiegłym roku cerkiew przeszła kapitalny remont od strony zewnętrznej. Było czyszczenie cegły, fugowanie i obróbka metalowa. Okazało się, że budynek trzeba też poddać odgrzybianiu. Potem zrobiono iluminację. Teraz wierni czekają, aż oświetlenie zostanie podłączone do sieci. Efekt zapewne będzie wspaniały.