Pałac Lubomirskich na Dojlidach powoli popada w ruinę. Co dalej z niszczejącym budynkiem? Zobacz jak obecnie wygląda ten piękny zabytek

Zabytkowy Pałac Lubomirskich na Dojlidach to jeden z najciekawszych obiektów Białegostoku. Niestety dzisiaj budynek niszczeje. Został on zlicytowany przez syndyka w listopadzie 2020 roku. Nowy właściciel wyłożył na niego 6,5 miliona złotych. Od początku nie chciał zdradzić na co przeznaczy okazały budynek, ale był wyraźnie zadowolony z jego zakupu. Do dzisiaj budynek nie był remontowany.

Zobacz jak wygląda niszczejący białostocki pałacyk:

Jak możemy przeczytać na stronie Urzędy Marszałkowskiego: "59. WGT GROUP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa Zamierzenie inwestycyjne obejmuje rewitalizację zabytku zgodnie z wytycznymi Miejskiego Konserwatora Zabytków 100 000 zł Wymiana nadproży". Czy wymiana nadproży dotyczy Pałacu Lubomirskich w Białymstoku? Wkrótce się przekonamy. Firma na razie nie odpowiedziała na pytanie o to.

Majątek Dojlidy, obecnie dzielnica Białegostoku, jest najstarszym ośrodkiem osadniczym w obrębie miasta. Wiadomo, ze jeszcze przed 1450 rokiem osiedlił się tu Jakub Raczko Tabutowicz. Właściciele zmieniali się jak w kalejdoskopie. Do ziemi z pewnością był przypisany jakiś dwór, ale dopiero w XIX wieku majątek zyskał reprezentacyjny pałac, znany wszystkim białostoczanom jako Pałac Lubomirskich. Pałac stylizowany jest na neorenesansową willę włoską, uzupełniony jest o elementy klasycystyczne. Nad głównym wejściem umieszczono obszerny balkon podtrzymywany przez cztery kolumny w stylu jońskim.

Nazywamy go Pałacem Lubomirskich, a powinno się nazywać Pałacem Rudygierów. Książę Lubomirski był właścicielem budynku, jednak przespał w nim może kilka nocy. Budynek wzniesiono po 1856 roku, kiedy to dobra dojlidzkie nabył baron Aleksander Kruzensztern. Był on zruszczonym Szwedem, tajnym radcą dworu i senatorem Cesarstwa Rosyjskiego. Kruzensztern uporządkował też otaczający pałac park. W 1886 roku cały majątek dojlidzki przekazał w posagu córce - hrabinie Zofii Rudygier. Hrabina więcej czasu spędzała w Berlinie niż w Białymstoku.

Po odzyskaniu przez Białystok niepodległości, w 1919 roku w pałacu stacjonowała Pierwsza Eskadra Lotnicza. - Były to początki funkcjonowania lotniska na łąkach wsi Krywlanach. W pałacu mieszkali pewnie piloci, a na pewno mieścił się tam sztab - opowiada Andrzej Lechowski.

Zobacz jak wygląda niszczejący białostocki pałacyk:

Z pałacem wiąże się też jedna z największych afer międzywojnia. Otóż kiedy tylko Polska wróciła na mapy, nowe władze zaproponowały Zofii Rudygier przyjecie polskiego obywatelstwa. Ta jednak odmówiła. W takich przypadkach majątki przechodziły na rzecz państwa. Majątek czym prędzej sprzedano. W 1922 roku jego właścicielem został książę Jerzy Rafał Lubomirski.

Książę Lubomirski skupił się głównie na interesach. Rozbudował i doprowadził do rozkwitu browar, dzięki czemu stal się on największym zakładem piwowarskim w północno-wschodniej Polsce. Wykorzystał też stawy, znajdujące się w obrębie posiadłości. W 1932 roku sprzedał zaś państwu tereny na Krywlanach pod budowę lotniska.

Odkrywamy Białystok. Poznaj z nami tajemnice Pałacu Lubomirskich. Czy ukrywający się tu nazista wiedział gdzie jest Bursztynowa Komnata?

Po wybuchu II wojny Lubomirski przeprowadził się do rodzinnego Przeworska, tam spędził okupacje. Do Dojlid nigdy nie wrócił. Pałac zajęli zaś najpierw Sowieci, a później Niemcy.

- W 1941 roku pałac stał się siedzibą ostatniego nadprezydenta Prus Wschodnich i szefa niemieckiej administracji cywilnej Bezirk Bialystok- gauleitera Ericha Kocha. Aby zapewnić mu bezpieczeństwo, rozebrano zachodnie skrzydło pałacu i w jego miejsce zbudowano żelbetowy schron. Gauleiter spędził w nim zimę 1942 roku, bo obawiał się zamachu - opowiada Andrzej Lechowski.

Po wojnie majątek rozparcelowano, browar upaństwowiono, park przekazano władzom miejskim, a pałac szkole rolniczej. Budynek chylił się ku ruinie. Na początku lat 90. otrzymała go Wyższa Szkoła Administracji Publicznej.

• Pałac Lubomirskich na dom jednorodzinny
• Noc Muzeów 2015 w Białymstoku. Pałac Lubomirskich po raz pierwszy otwarty dla zwiedzających
• Pałac Lubomirskich za 6,5 miliona kupiła białostocka spółka WGT Group. Nowy właściciel nie chce zdradzić swoich planów

Budynek położony w zabytkowym parku na Dojlidach przez lata należał do Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Białymstoku. Uczelnia kupiła Pałac Lubomirskich w 1998 roku za symboliczne 155 tys. zł, bo miasto udzieliło 80 proc. bonifikaty. Przez ostatnie lata był własnością spółki PQE, która prowadziła placówkę.

- To ówczesny prezydent Krzysztof Jurgiel zdecydował o oddaniu za niewielką kwotę pałacu na cele edukacyjne i dołożył jeszcze na remont dachu. Trzeba przyznać, że to wtedy była ruina. Wymagał sporych nakładów, żeby doprowadzić go do porządku. To może tłumaczyć cenę, za jaką później został wystawiony na licytację - mówił wtedy Tadeusz Truskolaski, prezydent Białegostoku.

Kłopoty finansowe już w 2013 roku zmusiły WSAP do wystawienia Pałacu Lubomirskich na sprzedaż. Uczelnia chciała za niego wówczas 6,9 mln zł. Aukcja została jednak wstrzymana. W 2015 roku roku przeprowadzono gruntowny remont zabytku i uczelnia jeszcze raz próbowała go sprzedać. Choć gotowy był projekt przebudowy pałacyku na hotel, budynek ostatecznie nie został sprzedany. Kiedy spółka PQE wpadła w długi, syndyk zdecydowała o likwidacji uczelni i powoli wyprzedawała majątek.

Pierwsza licytacja miała miejsce 26 listopada 2020 o godz. 10. w budynku Sądu Rejonowego w Białymstoku. Budynek nabyła Spółka WGT Group, działająca w branży gazowniczej.

Zobacz jak wygląda niszczejący białostocki pałacyk:

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków. Właściciel nie ma swobody w jego kształtowaniu. Wszelkie prace muszą odbywać się pod okiem miejskiego konserwatora zabytków.