Jacek Santorski: W biznesie kobietę lepiej mieć za sojusznika niż wroga

Mówi Pan w wywiadach, że kobietę lepiej mieć za wspólnika czy partnera w biznesie niż za przeciwnika. Naprawdę kobiety są takie ostre w prowadzeniu interesów?

Jacek Santorski, psycholog biznesu:Z uwagi na różne zwyczaje i stereotypy społeczne, ciągle dostęp i gotowość kobiet do zajmowania się biznesem są mniejsze niż mężczyzn. W związku z tym mamy w biznesie aż około 60-70 proc. mężczyzn i tylko te kobiety, które są szczególnie przebojowe, szczególnie zdeterminowane i szczególnie agresywne. To wcale nie znaczy, że wszystkie kobiety są przebojowe, twarde i rywalizacyjne. To znaczy tylko tyle, że te kobiety, które się u nas zajmują biznesiem, są jakby dodatkowo przeselekcjonowane – dużo bardziej niż mężczyźni. I w tym sensie można powiedzieć – w pewnym uproszczeniu oczywiście – że lepiej mieć kobietę jako sojusznika, niż wroga w biznesie. To nie oznacza, że kobiety i mężczyźni są znacząco inni z punktu widzenia biznesu.

Zobacz także. W biznesie kobietę lepiej mieć za wspólnika lub partnera, niż za przeciwnika - twierdzi Jacek Santorski

Tylko tyle, że do biznesu w naszych warunkach przedostaje się bardzo wyselekcjonowana grupa kobiet.

– Po pierwsze dlatego, że mają szansę się przebić. A po drugie dlatego – że mają do tego motywację. Bo wiele kobiet zwyczajnie nie chce. U nas stereotyp ogranicza kobiety z zewnątrz, ale również od wewnątrz. Właśnie przez stereotypy mówi: to nie dla mnie. Albo: ja to powinnam zadbać o dom.

No właśnie stereotypy. Zwykle uważa się, że kobiecy biznes to jakiś niewielki sklepik, zakład kosmetyczny czy fryzjerski. A czy kobiety mają predyspozycje, by zarządzać dużymi firmami?

_– Nie ma żadnych istotnych różnic między mężczyznami a kobietami, jeżeli chodzi o biznes._ 

Czyli można podsumować, że kobiety, które udzielają się w biznesie, są lepiej wykształcone niż mężczyźni-biznesmeni?

– Ponieważ w Polsce poziom wykształcenia jest bardzo niski, to ono odgrywa u nas bardzo niewielką rolę. Polska należy do krajów o najniższym poziomie efektywności edukacji w Europie. Dlatego nie mieszałbym tu kwestii wykształcenia, tylko mówiłbym o cechach osobowości.

Na jakich polach zyskuje firma prowadzona przez kobietę?

– Na żadnych! Po prostu jak ktoś jest dobrym menedżerem, to ta firma zyskuje na tym, niezależnie od tego, czy prowadzi ją mężczyzna, czy kobieta. Różnica między kobietami a mężczyznami w biznesie jest pozorna. Wykazują to też badania. Okazuje się, że na pewnych niższych i średnich szczeblach zarządzania owszem, są bardzo duże różnice w funkcjonowaniu kobiet i mężczyzn. I rzeczywiście kobiety funkcjonują w ten sposób, o jakim mówi stereotyp kobiecy, a mężczyźni – męski. Na przykład kobiety są histeryczne, a mężczyźni mniej empatyczni, ale za to bardziej zorientowani na cele. Ale powyżej pewnego poziomu funkcjonowania i zaawansowania nie ma żadnych różnic. Więc główne pytanie powinno brzmieć, jaki ten człowiek jest menedżerem i liderem, a nie, czy to jest mężczyzna, czy kobieta. Ja, pracując jako coach menedżerów, jako osoba rekrutująca liderów, kwestie płci i tego, co ona niesie, rozpatruję jako drugą- albo i trzeciorzędną. Są ważniejsze kryteria, które określają dobrego menedżera czy lidera. Po pierwsze – orientacja biznesowa, czyli żeby robić coś, co się zwraca i dodatkowo zarabia. Myślenie w kategoriach kosztów, inwestycji i zwrotów. I tu nie ma różnicy między kobietami i mężczyznami. Po prostu większość ludzi nie ma tej umiejętności. A wśród tych, co je mają, są zarówno kobiety – i to będzie pani Batycka czy pani Kulczyk, jak i mężczyźni, czyli na przykład pan Krauze czy pan Czarnecki. Potem ważne są umiejętności związane z kreowaniem wizji i komunikowania jej. Znowu – stereotyp mówi, że kobiety nie mają wizji, za to są bardziej empatyczne w komunikacji, a że mężczyźni mają więcej wizji, kreatywnego myślenia, a gorzej się komunikują. Natomiast na pewnym rzeczywistym poziomie zarządzania, to proszę mi pokazać, że pani Kulczyk nie ma wizji, albo że pan Czarnecki, chociaż jest twardy i bezwzględny, nie potrafi komunikować się tak, żeby do wszystkich docierało, o co mu chodzi. Stereotypy to mnóstwo pozornych różnic.

Stereotypy zwykle są krzywdzące. Czy w związku z tym kobiecie trudniej jest działać w biznesie?

– Tak, kobietom jest trudniej właśnie przez te stereotypy. Bo obiektywnie nie jest ani lepsza, ani gorsza. Tyle, że stereotypy sprzyjają mężczyźnie. Kobiecie nie.

Kobiecie ciężko być dobrym szefem? Bo od czasu do czasu publikowane są badania, które mówią, że Polacy nie chcą mieć kobiety-szefa.

– To też powoduje stereotyp. Ale z drugiej strony badania też pokazują, że kobiety wobec siebie są szczególnie rywalizacyjne i mało lojalne.

I to prawda?

– Tak. Tyle że to nie wynika wcale z tego, że kobiety mają taki wredny charakter. Tylko z tego, o czym mówiliśmy na początku: że różni mężczyźni się przebijają do biznesu. a kobiety tylko te, które są szczególnie rywalizacyjne. Ja kilkakrotnie pracowałem z antyterrorystami, i wiem, że szczególnie w grupach międzynarodowych jest taka zasada, że z terrorystą mężczyzną się negocjuje, a kobietę trzeba zlikwidować natychmiast, nie ma negocjacji. Bo jeżeli taka kobieta zdecyduje się na akt terroru, to prawdopodobnie za tym stoi sytuacja, że wymordowano całą jej rodzinę, że ją zgwałcono i zabrano jej dziecko. I dlatego ona jest tak zdeterminowana. Facetowi wystarczy trochę adrenaliny i trochę patriotyzmu. Tak samo jest w biznesie. Tu działają te kobiety, które są szczególnie zdeterminowane, szczególnie rywalizacyjne, szczególnie nastawione na cel i szczególnie twarde – bo biznes tego wymaga. No i jak się kilka takich kobiet spotka, to może być im ciężko.