Grypa: zagrożenie dla milionów Polaków. Najbardziej narażone są osoby starsze

Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na grypę sezonową na świecie zapada corocznie 5-15% populacji, co oznacza, że w Polsce może zachorować nawet 5 milionów osób. Ta wyjątkowo zaraźliwa, wirusowa choroba często powoduje nie tylko ostre objawy infekcyjne, ale również groźne dla życia powikłania, w szczególności u osób starszych oraz cierpiących na choroby przewlekłe.
W zbliżającym się sezonie zdrowiu Polaków zagraża dodatkowo pandemia wirusa grypy A/H1N1. W świetle bardzo niskich wskaźników wyszczepialności w Polsce, zalecenia powszechnych szczepień przeciwko grypie sezonowej, stają się wyjątkowo ważne.

Grypa jest szczególnie groźna dla pacjentów cierpiących na przewlekłe choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego i na cukrzycę. Eksperci szacują, że w Polsce jest to prawie 2,5 miliona osób. Grypa jest równie groźna dla osób powyżej 65. roku życia. Skutkiem powikłań po infekcji wirusem grypy może być nawet zgon. Co roku na całym świecie grypa sezonowa powoduje od 3 do 5 milionów szczególnie ciężkich zachorowań oraz 250-500 tys. zgonów .

Wśród grup ryzyka grypa sezonowa jest szczególnie niebezpieczna dla osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Do najczęstszych kardiologicznych powikłań grypy należą: zaostrzenie choroby wieńcowej, zapalenie mięśnia sercowego lub jego przewlekła niewydolność oraz zapalenie osierdzia . Liczne badania wskazują, że w sezonie grypowym wzrasta liczba hospitalizacji i zgonów z powodów sercowo-naczyniowych. U osób po przebytej infekcji ryzyko wystąpienia ponownego zawału serca rośnie 2-3 krotnie .
Drugą grupą osób szczególnie narażonych są chorzy na cukrzycę, u których zarażenie grypą może prowadzić do hiperglikemii, nasilając istniejącą infekcję. Najgroźniejsze powikłania pogrypowe w tej grupie ryzyka obejmują m.in. zaburzenie równowagi metabolicznej, kwasicę ketonową, które wymagają hospitalizacji, a czasem kończą się śmiercią pacjenta. U chorych na cukrzycę śmiertelność z powodu grypy jest wysoka i sięga aż 12% .

Trzecią grupą wysoce zagrożoną powikłaniami pogrypowymi są cierpiący na przewlekłe choroby układu oddechowego, w tym dwie najczęstsze: astmę oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Szacuje się, że 19% dorosłych pacjentów hospitalizowanych z powodu ciężkiej astmy jest zakażonych wirusem grypy, a około 8% ciężkich zaostrzeń POChP spowodowanych jest infekcją grypową.
W zbliżającym się sezonie jesienno-zimowym dodatkowym zagrożeniem dla pacjentów będzie wirus pandemicznej grypy A/H1N1. Pandemia jest obecnie oceniana jako umiarkowana, a większość zachorowań przebiega łagodnie, bez potrzeby hospitalizacji. Niebezpieczne może okazać się natomiast jednoczesne zarażenie dwoma typami wirusa grypy, sezonowej i pandemicznej A/H1N1.

Najskuteczniejszy sposób zapobiegania grypie sezonowej to szczepienia ochronne. Badania pokazały bowiem, że szczepienia przeciw grypie pozwalają znacznie obniżyć ryzyko kolejnego zawału serca (o 67%) , udaru (o 55%) oraz śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych (o 75%). Zaszczepieni chorzy na cukrzycę o 70% rzadziej wymagają hospitalizacji. Skuteczność szczepień przeciw grypie sezonowej u pacjentów chorych na astmę i POChP została potwierdzona - pozwalają one obniżyć ryzyko zgonów ze wszystkich przyczyn o 70%. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia, a także polskie medyczne towarzystwa naukowe, m.in. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne i Polskie Towarzystwo Chorób Płuc, rekomendują regularne szczepienie osób z wszystkich powyższych grup ryzyka.

Niestety, w Polsce statystyki szczepień przedstawiają się bardzo źle: jedynie 16% Polaków powyżej 65. roku życia i średnio zaledwie 9% osób z grup ryzyka poniżej tej granicy wiekowej szczepi się przeciw grypie, co daje nam ostatnie miejsce wśród 11-tu badanych krajów europejskich. Poziom ten znajduje się znacznie poniżej celu wyznaczonego przez WHO (75% populacji osób starszych ) oraz poziomu zapewniającego odporność całego społeczeństwa (70-80% ).