Bryk bardzo niekonwencjonalny. Opracowanie lektur inaczej. Ta książka pomoże zrozumieć zawiłości twórczości Słowackiego?

Zacznijmy od początku. Juliusz Słowacki urodził się 4 września 1809 roku w Krzemieńcu, zmarł 3 kwietnia 1849 roku w Paryżu. Choć żył zaledwie 39 lat, zdążył napisać całkiem sporo znanych do dziś utworów. To między innymi „Balladyna”, którą w ubiegłym roku opracowywali uczniowie na egzaminie ósmoklasisty, „Beniowski”, „Kordian”, „Lilla Weneda”, „Srebrny sen Salomei”.

Słowacki był bardzo ciekawą postacią. Często rozmawia się o nim w kontekście konfliktu z Mickiewiczem.

O co zatem Słowacki spierał się z Mickiewiczem?

W opinii powszechnej utrwalił się sąd, iż spór Słowackiego z Mickiewiczem, spór zwany antagonizmem wieszczów, był walką o sławę, o miejsce na romantycznym polskim Parnasie. Tymczasem ze ze strony Słowackiego spór ten był niezwykle konsekwentną krytyką Mickiewicza, a przede wszystkim realizowaniem innego wzorca poezji, innego wzorca poety. To spór dramatyczny, rozgrywający się na wielu płaszczyznach - nie tylko dzieła są jego elementami, także wydarzenia z życia emigracji - pisała Małgorzata Nesteruk w artykule „O co Słowacki spierał się z Mickiewiczem?”.

Mickiewicz krytykował twórczość Słowackiego i nie uznawał go poetą. Według autora „Pana Tadeusza” poezja Słowackiego była kunsztowna, lecz pozbawiona duchowości.

Co jeszcze warto wiedzieć o Juliuszu Słowackim?

• Studiował prawo i tytuł magistra otrzymał już w wieku 20 lat;
• Pracował jako kopista w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu;
• Zadebiutował w kwietniu 1830 r. poematem pt. „Hugo”;
• Przyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim;
• Inwestował pieniądze na paryskiej giełdzie;

Okres romantyzmu to czas tajemniczy, w którym liczyły się przeczucia, intuicja, wierzono w siły nadprzyrodzone i obecność dusz zmarłych w ludzkiej codzienności. Literatura poświęcona była również tematyce patriotycznej, miała zmobilizować Polaków do walki o wolność kraju.

Epoka romantyzmu i dzieła w niej powstałe są jednymi z najtrudniejszych w odbiorze dla współczesnych uczniów. Często, nawet po przeczytaniu lektury, nie mają pojęcia, o czym jest dana książka, ponieważ jej język jest tak odległy od współczesnego. Nauczyciele różnymi sposobami starają się wyjaśnić uczniom, co autor miał na myśli. Niektórzy decydują się na wspólne czytanie lektur takich jak „Pan Tadeusz”, „Dziady” czy „Balladyna”. Jednak to jest czasochłonne, a tego czasu w szkole wciąż brakuje.

Łukasz Radecki i wydawnictwo Nowa Baśń zrobili to, co na lekcjach polskiego robią nauczyciele. Przełożyli „Balladynę”, „Lilę Wenedę” i „Kordiana” z polskiego na nasze. W ten sposób powstał „Bryk bardzo niekonwencjonalny” , który brykiem jest i nie jest zarazem, bo dramaty Słowackiego zostały tu napisane prozą. O co chodzi, jak to właściwie wygląda i czy ma sens? Zajrzeliśmy do środka.

W rękach trzymam książkę, która ma 204 strony. Zmieściła trzy najważniejsze utwory Słowackiego. Pomysł wydaje się interesujący. Jak z wykonaniem?

Muszę przyznać, że jestem zaskoczona. Autor każdą lekturę podzielił na akty i sceny dokładnie w ten sam sposób, co Słowacki. W każdym akcie i scenie współczesnym językiem opowiedziano o wydarzeniach. Dramat jest takim rodzajem literackim, w którym nie ma narratora i nikt nie dopowiada nam tego, co dzieje się na scenie. Tutaj natomiast mamy liczne dialogi i dopowiedzenia narratora, który trochę wyjaśnia nam, co dzieje się w tym momencie w tekście. Na pewno jest to literatura bardziej przystępna dla uczniów, zdecydowanie łatwiejsza w odbiorze.

To jest bardzo ciekawy pomysł i myślę, że trafiony. Tradycyjne streszczenia są pozbawione klimatu, wspominają tylko najważniejsze wydarzenia, odbierają magię książkom i zostawiają same fakty z naciskiem na te najważniejsze. Tutaj tak naprawdę mamy całą książkę, tylko przetłumaczoną na język współczesny. I właściwie, gdy nauczyciele czytają z uczniami dramaty, to robią bardzo podobną rzecz. Tłumaczą nieznane słowa, wyjaśniają to, co dzieje się w tle lub o czym wspomina się w didaskaliach.

„Bryk bardzo niekonwencjonalny” z pewnością nie zastąpi czytania lektury, nie może równać się z dziełami Słowackiego czy Mickiewicza, w których zadbano o każdy, nawet najmniejszy szczegół i niewątpliwie należą do klasyki literatury polskiej. Myślę jednak, że jest to świetne uzupełnienie książki na poziomie szkoły podstawowej czy nawet szkoły średniej.

Jednorazowe czytanie lektury i tak nie pozwala na zapamiętanie dokładnie treści książki i często nawet najbardziej przykładny uczeń nie zna odpowiedzi na szczegółowe pytania zadawane na kartkówce z lektury. Książka Łukasza Radeckiego z pewnością pozwoli uporządkować wydarzenia i zrozumieć, co zostało przedstawione w lekturze. Naciskam jednak na to, by traktować ją jako dodatek do lektury oryginalnego dzieła, a nie lekturę właściwą.