Białystok może się zadusić. Wysoka zabudowa nad Białą zatrzymuje świeże powietrze.

Przyjeżdżający do Białegostoku turyści chwalą, że - w porównaniu do innych miast - jest u nas sporo świeżego powietrza. To zasługa m.in. tego, że mamy dość sprawny system przewietrzający. Odpowiada za niego w szczególności dolina rzeki Białej.

- Niestety, z roku na rok jest z nią coraz gorzej. Od lat obserwuję bowiem, jak w dolinę wchodzi wysoka zabudowa. Może to zachwiać prawidłowy przepływ powietrza - mówi Włodzimierz Kwiatkowski z Politechniki Białostockiej, autor dwóch opracowań przyrodniczych dla doliny rzeki Białej.

Za dużo budynków nad Białą

Dodaje, że większość ludzi nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, że dolina nie jest tylko wąskim pasem ziemi wzdłuż rzeki, lecz często jest to teren znacznie większy.

- I tak oto w obrębie doliny zbudowano na przykład dwa hipermarkety Auchan. Albo bloki przy ulicy Palmowej czy zabudowę na Antoniuku w okolicach Świętokrzyskiej i Wierzbowej. Przykłady można mnożyć. W dolinie stawia się też garaże i stacje benzynowe - opowiada.

Podkreśla, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest to, że w zasadzie każdy inwestor chce się budować jak najbliżej centrum.

- A przecież zadaniem miasta jest powstrzymywać te zapędy. Poza sprawą zachwiania przepływu powietrza, niszczy się też strukturę przyrodniczą doliny, w której żyją chronione ptaki, występują rzadkie gatunki roślin itd. - wyjaśnia Kwiatkowski.

Dodaje, że najlepiej by było, gdyby dolina była przeznaczona na tereny zielone. Zgadza się z tym Zdzisław Plichta, szef miejskiej komisji urbanistyczno-architektonicznej.

- Najważniejsze w tej kwestii jest to, by jak najszybciej zrobić plany zagospodarowania doliny Białej - przekonuje.

Dodaje, że jeżeli urzędnicy odmawiają wydania pozytywnej decyzji o warunkach zabudowy, inwestor skarży to rozstrzygnięcie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

- Praktyka pokazuje, że SKO staje zazwyczaj po stronie inwestora. Wynika to z tego, że prawo regulujące te kwestie jest bardzo ogólne i pozwala na wiele interpretacji - opowiada Plichta.

Przeciąg przy politechnice

Piotr Firsowicz, szef departamentu urbanistyki w magistracie, zapewnia, że w tym roku powinien już być stworzony plan dla doliny.

- Oczywiście nie przewidujemy tam wysokiej zabudowy. Poza rzeką Białą, zajmiemy się też doliną Bażantarki i Dolistówki. Ta pierwsza pozostanie zielenią nieurządzoną, przeznaczeniem drugiej będzie park - mówi.

Chociaż nie da się tego porównać do znaczenia dolin, na przewietrzanie miasta ma również wpływ układ ulic.

- Generalnie chodzi o to, że im szersza ulica, tym lepiej. Powietrze może wtedy płynąć o wiele swobodniej. Ważne jest też to, by obok jezdni był pozostawiony pas zieleni - opowiada Piotr Mioduszewski, specjalista od ochrony środowiska i urbanistyki.

Dodaje, że w Białymstoku funkcję przewietrzającą pełni na przykład aleja Piłsudskiego i aleja Jan Pawła II.

Firsowicz podkreśla z kolei, że ważne jest również to, jak są ustawione poszczególne budynki.
- To zagadnienia tzw. fizyki miasta. Jeżeli kilka wysokich obiektów ustawimy jakby w jednej linii, wtedy będą się między nimi tworzyły przeciągi. Tak jest na przykład między akademikami Politechniki Białostockiej. Jak jest wiatr, można tam zgubić głowę - wyjaśnia.