Babcia nianią. Kiedy ZUS płaci składki? Nie tylko o tym w Tygodniu Przedsiębiorcy

Anna Krysiewicz, rzecznik prasowy przypomina, że wszystkie informacje na ten temat są dostępne na stronach Zakładu i w wydanych przez ZUS poradnikach.

Zgodnie z nimi, gdy chcemy zatrudnić opiekunkę do dziecka, można dzieki tzw. umowie uaktywniającej nie opłacić za nią składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.  Owa umowa to - prościej rzecz ujmując - umowa zlecenia z osobą fizyczną sprawującą opiekę nad dziećmi. To proste i korzystne finansowo zarówno dla rodziców, jak i opiekunki - zapewnia ZUS.
Taką umowę można zawrzeć w przypadku, gdy dziecko, którym niania będzie się opiekować, ma od 20 tygodni do 3 lat (ewentualnie do 4 lat, jeżeli nie ma możliwości zapewnienia dziecku opieki przedszkolnej). Umowa uaktywniająca powinna określać:

1. strony umowy;
2. cel i przedmiot umowy;
3. czas i miejsce sprawowania opieki;
4. liczbę dzieci powierzonych opiece;
5. obowiązki niani;
6. wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;
7. czas na jaki umowa została zawarta;
8. warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.

Rzecz niezwykle ważna:
nianią nie może być żaden z rodziców, ani osoba niepełnoletnia. Może natomiast być to babcia, dziadek lub inna osoba spokrewniona.

Po podpisaniu umowy rodzic musi zgłosić ten fakt w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zgłaszając siebie jako płatnika składek (formularz ZUS ZFA) oraz opiekunkę jako osobę ubezpieczoną (formularz ZUS ZUA - jeżeli niania będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu). Pomocy przy wypełnieniu dokumentów zgłoszeniowych udzieli każdy pracownik Sali obsługi klienta ZUS.

Pamiętajmy:
nianie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Oficjalnym płatnikiem składek jest jeden z rodziców dziecka, ale w praktyce składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe niań finansuje budżet państwa. Ewentualną składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe finansuje zatrudniona opiekunka. Rodzic potrąca tę składkę z pensji i odprowadza do ZUS. Oczywiście niania obowiązkowo podlega także ubezpieczeniu zdrowotnemu, a składkę tę finansuje budżet państwa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca za nianię składki finansowane przez budżet państwa w następujących przypadkach:
gdy rodzice są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy agencyjnej, umowy zlecenia), prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, prowadzą działalność rolniczą (z wyjątkiem osoby podlegającej ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik).

Rodzic, który podpisał umowę uaktywniającą z nianią, musi do 15. dnia następnego miesiąca dostarczyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe. Składki należy rozliczać w deklaracji ZUS DRA oraz załączonych do niej imiennych raportach miesięcznych ZUS RCA lub ZUS RZA. Także w przypadku tych dokumentów pracownicy ZUS służą pomocą przy ich wypełnieniu.

Trzeba pamiętać, że budżet państwa sfinansuje tylko składki obliczone od wynagrodzenia niani nie przekraczającego kwoty minimalnego wynagrodzenia. Jeśli niania zarabia więcej, nadwyżkę rozlicza (tj. opłaca) rodzic.

Jeśli podstawa wymiaru składek niani jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie, należy złożyć wraz z deklaracją rozliczeniową odpowiednio ZUS RCA lub ZUS RZA:

* z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 04 30, z rozliczonymi składkami od podstawy wymiaru nie przekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz
* z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 04 31, z rozliczonymi składkami od podstawy wymiaru składek będącej kwotą nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Uwaga: 
W tej i wielu innych sprawach można się zgłosić do ZUS podczas trwającego do piątku włącznie Tygodnia Przedsiębiorczości. Seminaria dotyczące systemu PUE i Płatnika Interaktywnego, cieszyły się tak ogromnym zainteresowaniem, że nie ma już na nie wolnych miejsc, ale ZUS zaprasza jeszcze na spotkania w nastepujących sprawach: 

• Jakość danych a rozliczenie konta
• 2015-11-27, godz. 11, piątek - O/ZUS w Białymstoku,ul. Młynowa 33
•                     
• Rozliczanie i wypłata świadczeń
• 2015-11-26, godz. 12, czwartek - O/ZUS w Białymstoku,ul. Młynowa 32
•                     
• Rozpoczynasz prowadzenie działalności, poznaj swoje prawa i obowiązki    
• 2015-11-25, godz. 11, środa - O/ZUS w Białymstoku, ul. Młynowa 31
•  
• Umowy cywilnoprawne - zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym
• 2015-11-27, godz. 12, piątek - O/ZUS w Białymstoku,ul. Młynowa 33

Źródło: ZUS