Klezmafour - zespół, w którym na kontrabasie i syntezatorach gra białostoczanin Gabriel Tomczuk nie raz pokazał, że potrafi dać widowisko pełne energii, a odpowiednie miejsce i nieprzypadkowi słuchacze potrafią wspólnie wytworzyć mnóstwo pozytywnej energii. Tym razem powód występu zespołu i miejsce były zupełnie nietypowe.
Grupa zadała sobie trud stworzenia i zaaranżowania na dodatkowe instrumenty kompozycji mających w formie dźwiękowej przybliżyć losy Ormian przed 1915 rokiem i niesławny 24 kwietnia 1915 roku, kiedy rząd turecki wydał rozporządzenie nakazujące aresztowanie ormiańskiej inteligencji - tylko w Stambule aresztowano wówczas i w większości zgładzono 2345 osób.
Kiedy rząd turecki wydał decyzję o deportacji zamieszkujących Anatolię Ormian do Syrii i Mezopotamii setki tysięcy Ormian zmarło z głodu albo zostały brutalnie wymordowane przez tureckich żołnierzy i Kurdów, których rząd podjudzał przeciwko chrześcijańskim Ormianom i Asyryjczykom.
Zatrzymanych topiono, spychano w przepaści górskie, przybijano podkowy końskie do stóp, duchownych Kościoła ormiańskiego palono żywcem lub zakopywano w ziemi. Do końca 1915 ok. pół miliona ludzi wypędzono na Pustynię Syryjską, gdzie ginęli pozbawieni wody i schronienia od słońca.
Zadanie to zaiste nie było łatwe. Zespół do swojego podstawowego składu zaprosił świetnego perkusjonalistę Adeba Chamouna, świetnie wyeksponował nastrój, jakie tworzą perskie cymbały, na których grała Marta Maślanka, wokalizy śpiewał barytonem Maciej Bogumił Nerkowski. Ale najważniejszym elementem brzmienia był niepozorny instrument dęty drewniany - ormiański duduk. Stwarza on niesamowite możliwości interpretacyjne, pozwalający tak wprawnemu instrumentaliście jak Łukasz Sabat wykorzystać go na podobieństwo ludzkiego głosu.
W kulturze popularnej brzmienie duduka spopularyzował Peter Gabriel pisząc muzykę do filmu "Ostatnie kuszenie Chrystusa". W sali opery głos tego liczącego sobie ponad 1500 lat instrumentu nadawał ton najciekawszym fragmentom koncertu.
Same kompozycje były mocno zróżnicowane. Publiczność najgoręcej oklaskiwała te żywe, z jakich słynie Klezmafour, ale można było odnieść w rażenie, że w nich aparat wykonawczy białostockiej orkiestry często był spychany na dalszy plan. Kiedy muzycy zaczynali grać nastrojowo, odzywał się wibrafon, harfa, flety, a aranżacje momentami przyprawiały o przysłowiowe dreszcze.
Pewnym rozczarowaniem okazała się zapowiadana multimedialność widowiska. Za plecami muzyków wyświetlane były gigantyczne ruchome obrazy bardziej kojarzące się z psychodelicznymi koncertami wczesnych Pink Floyd, niż tragicznym historycznym wydarzeniem, któremu koncert był poświęcony. Wiadomo - sztuka nie lubi dosłowności, ale też nie wszystko jest sztuką.
Do Białegostoku przyjechał ambasador Armenii, który rzecz jasna serdecznie dziękował NCK, sponsorowi festiwalu i władzom miasta, za podjęcie tematu znanego Polakom z "Przedwiośnia" Żeromskiego, ale wciąż nieznanego w świecie.
Trzeba mieć tylko nadzieję, że sam koncert został zarejestrowany i będzie można w przyszłości usłyszeć go z płyty. Kilka kompozycji naprawdę poruszało do głębi, a inne, po wyrównaniu proporcji w sławetny Pro Toolsie też mogą zabrzmieć zupełnie inaczej niż w sali o wciąż dyskusyjnej akustyce.
Czytaj e-wydanie »Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
