Tykocin: Niemcy zamordowali 2,5 tys. Żydów. Rocznica w Lesie Łopuchowskim (zdjęcia, wideo)

Na Podlasiu to szczególne miejsce. Podobnych w całej Polsce jest mnóstwo. To, przez co przeszli Żydzi, zasługuje, by ich uczcić i o nich pamiętać - mówi Aleksandra z Opola, która na Podlasiu spędza wakacje z mężem Andrzejem oraz córkami Beatą i Bogną.

Tykocin to obowiązkowy punkt ich wycieczki, we wtorek zwiedzając synagogę dowiedzieli się o uroczystościach związanych z zagładą tykocińskich Żydów. Nie zastanawiali się długo. Razem ze specjalną delegacją wybrali się do Lasu Łopuchowskiego w pobliżu Tykocina. Tu 74 lata temu Niemcy wymordowali 2,5 tysiąca osób. To ponad 500 rodzin żydowskich, które w Tykocinie żyły od czterech stuleci.

- Żydowska gmina z Tykocina, która miała duże znaczenie i uznanie w całej Polsce, współtworzyła historię i kulturę naszego miasta, nagle przestała istnieć - mówiła Marzena Pisarska-Kalisty z muzeum w Tykocinie, które mieści się w dawnej synagodze. - Co roku przybywamy tu, by uczcić pamięć ofiar hitlerowskiego nazizmu. Los tykocińskich Żydów, ich straszna śmierć i cierpienia ocalałych z zagłady nigdy nie powinny pójść w niepamięć.

Po uroczystych przemówieniach i modlitwie za zmarłych, na zbiorowych mogiłach ofiar zebrani złożyli kwiaty i zapalili znicze. To zaledwie kilkanaście osób. Przedstawiciele władz lokalnych, gmin żydowskich, tykocińskiego muzeum, Instytutu Pamięci Narodowej, turyści z zagranicy i kilkoro mieszkańców Tykocina.

- Ta tragedia dotyczyła całego naszego miasteczka. Czasami przyjeżdżam tu rowerem i słyszę krzyk ludzi, którzy tu zginęli. Nawet dzisiaj - mówiła poruszona Maria Pogorzelska z Tykocina.

- Staję w tym miejscu z wielkim bólem i smutkiem. Nie mogło mnie tu nie być - powiedział ks. Jarosław Stefaniak, proboszcz parafii w Tykocinie. - Nie ukrywam, że mój smutek powiększa fakt tak skromnej reprezentacji przy tym grobie. Widzę jak tłumy przewijają się przez to miejsce, a dzisiaj jest nas garstka. To się w moich kategoriach pamięci nie mieści. Te tragiczne wydarzenia to także część historii, która przez wieki kształtowała naszych sąsiadów. Historii zła, które potrafi zakrólować, ale nie zwyciężyć. Podobnie jak Czesław Niemen wierzę, że ludzi dobrej woli jest więcej. Tylko musimy być bliżej siebie i częściej razem.

25 sierpnia 1941 roku Niemcy zgromadzili Żydów na rynku w Tykocinie. Kobiety i dzieci wywieźli ciężarówkami w kierunku wsi Łopuchowo, mężczyzn popędzono piechotą. W lesie gestapowscy strzelali do ludzi z karabinów maszynowych, część ludzi wrzucano do dołów żywcem. Pierwszego dnia w ten sposób zamordowali 1,7 tys. Żydów.

26 sierpnia 1941 roku Niemcy przeprowadzili rewizje w żydowskich domach w Tykocinie. Do lasu wywieziono kolejnych 700 osób. Też zostali zastrzeleni. Do kopania zbiorowych mogił i ich zasypywania hitlerowcy mieli zmuszać okolicznych mieszkańców.

Nazwiska pomordowanych można znaleźć m.in. na pomnikach w lesie.

Od takiej śmierci, uciekając wcześniej z Tykocina, uratowało się ok. 150 Żydów, wojnę przeżyło raptem 21.