Ul. Artyleryjska 2/5. Dom dawnego budowniczego miasta może być zabytkiem

Dom ludowy im. marszałka J. Piłsudskiego (obecnie Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki), dzisiejsze III Liceum Ogólnokształcące przy ul. Pałacowej 2/1 czy ambulatorium Misji Barbikańskiej przy ul. św. Rocha. Budowę tych wszystkich obiektów prowadził i nadzorował inżynier Józef Zaczeniuk - znana postać międzywojennego Białegostoku. Do naszych czasów przetrwała drewniana willa, w której mieszkał wraz z rodziną.

Budynek jest opuszczony i niszczeje. Pojawiły się pogłoski o tym, że właściciel chce sprzedać działkę deweloperowi. Białostocki oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami wystąpił więc do służb konserwatorskich o wpisanie obiektu do rejestru zabytków. Dom znajduje się co prawda w ewidencji, ale nie gwarantuje to pełnej ochrony. Wojewódzki konserwator zabytków nie wydał jeszcze decyzji w tej sprawie. - Dostaliśmy pismo, że postępowanie o wpis do rejestru zostanie wszczęte z urzędu - mówi Barbara Tomecka z białostockiego TOnZ.

Obiekt jest przykładem przedwojennego modernizmu, unikalnego nawet w skali kraju. Chodzi o to, że willa nie jest murowana, ale drewniana. Ma też dwukondygnacyjną, kubiczną bryłę. Dom został wzniesiony w 1936 roku. Mieszkał w nim Józef Zaczeniuk z żoną Olgą oraz synem biologicznym Jerzym i przybranym Witoldem Stefanem. Najbardziej znaną postacią był Józef. Urodził się w 1885 roku, prawdopodobnie w Księżynie. Skończył m.in. Wydział Mechaniczny Politechniki Lwowskiej. Co ciekawe w latach 1912-1922 pracował w rosyjskim przemyśle maszynowym i tekstylnym, a nawet na dworze carskim. Po powrocie do kraju zaangażował się w przemysł budowlany. Był współwłaścicielem m.in. Biura Budowlanego Zrzeszonych Cegielni Białostockich "Mur". Angażował się również w działalność społeczną. Jako wiceprezes Wojewódzkiego Komitetu Ligi Obrony Przeciwpowietrznej, był jednym z inicjatorów budowy portu lotniczego w Białymstoku. Zasiadał też w zarządzie m.in. Komitetu Okręgowego Polskiego Czerwonego Krzyża i Wojewódzkiego Komitetu Funduszu Pomocy Bezrobotnym. Przyczynił się też do wzniesienia kościoła św. Rocha. W 1931 roku został bowiem powołany do komitetu budowy. Przekazał na ten cel znaczną część materiału ceramicznego.
Znaną postacią z domu Zaczeniuków był też (zmarły w 1999 roku) wspomniany Witold Stefan - artysta malarz, rysownik i plastyk. Był wspólnie z Tadeuszem Gronowskim twórcą projektu gobelinów dla Teatru Wielkiego w Warszawie, a także m.in. wnętrza ambasady polskiej w Pradze.