Bożena Schleicher radzi: Jedzmy zioła. Na zdrowie

Z Bożeną Schleicher, specjalistką z medycyny chińskiej i makrobiotyki, rozmawia Agata Sawczenko

Zdrowe odżywianie wielu osobom kojarzy się z dużymi wydatkami.

- Zafascynowani odkrywaniem nowych światów i smaków, zapominamy, iż obok nas, w zasięgu reki, przy drodze, w lesie i na łące, rosną wciąż chwasty i zielska, których wartości smakowe, zapachowe i lecznicze są wprost nieocenione. Świat staje się coraz mniejszy. Mniej lub bardziej egzotyczne do niedawna owoce i warzywa, przyprawy, smaki, zapachy i dania goszczą na naszych stołach, ulicach, a i my gościmy coraz częściej przy stołach, na których królują smaki zgoła odmienne od naszych. Zapominamy o tym, co jest wokół nas. Wróćmy więc znowu do naszych ziółek, które rosną w ogrodzie, na łące. Nie potrzeba o nie specjalnie dbać, nie trzeba ich nawozić. A jeżeli tylko wprowadzimy je do naszej kuchni - odwdzięczą nam się tym wszystkim, czym potrafią; dodadzą nam siły, zdrowia - ogromnej radości życia.

Na jakie zioło warto zwrócić uwagę?

- Opowiedzmy sobie o mniszku lekarskim, czyli popularnym dmuchawcu. Inna nazwa to mlecz lekarski. Jego nazwa naukowa pochodzi od greckiego słowa taraxis - czyli zapalenie oczu. Jeszcze w X wieku arabski lekarz Evicenna leczył schorzenia oczu właśnie mleczem. Liście mleczu pokazują się wczesną wiosną i razem z liśćmi pokrzywy, krwawnika wchodzą w skład sałatek, surówek, zup, spożywanych w wiosennych kuracjach oczyszczających. Mniszek lekarski jest wspaniałym, cudownym zielem. Stosujemy go w całości - leczniczy jest korzeń, a także kwiat i łodyżka.

Co takiego niezwykłego zawiera mniszek?

- Ma działanie żółciopędne, przeciwcukrzycowe i przeciwreumatyczne, ma działanie moczopędne i wzmacnia śluzówkę żołądka. Związki czynne znajdujące się w korzeniach mniszka pobudzają wątrobę do tworzenia żółci i ułatwiają przepływ żółci do dwunastnicy. Znoszą bóle w drogach moczowych, mają działanie moczopędne, co sprzyja wydalaniu z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Mniszek jest więc korzystny w leczeniu i zapobieganiu powstawania złogów - zwłaszcza szczawianowych i fosforanowych - w drogach moczowych. Goryczki z korzenia zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, co ułatwia trawienie pokarmu. Mniszek obniża poziom cukru we krwi i jest cennym lekiem w przypadku łagodnej cukrzycy w początkowych stadiach. Osoby, które mają problem z cukrzycą II stopnia, jeżeli zmienią dietę i wprowadzą w okresie wiosennym i letnim zwyczaj, że codziennie będą sobie ssały trzy razy pięć łodyżek mniszka, to związki biochemiczne zawarte w mniszku, obniżają poziom cukru. Po prostu - fajne lekarstwo - wystarczy je tylko pożuć i wypluć, bo łodyżki są lekko włókniste. Mają smak gorzko-słodki. To właśnie ten smak reguluje pracę trzustki.

Kiedy należy je zbierać i gdzie?

- Bez różnicy, kiedy je rwiemy. Właściwości lecznicze mają cały czas. Jeśli chcemy jeszcze je wzmocnić - możemy skorzystać z kalendarza księżycowego, gdzie jest zawarta cała ludowa mądrość. Przeczytamy tam, która część rośliny kiedy ma najlepsze działanie. Warto korzystać z tego kalendarza. A zioło to jest wszędzie. Tylko pamiętajmy, by szukać go na polach, które nie są nawożone.

A kwiaty mniszka? Też są zdrowe?

- Kwiaty mniszka mają działanie podobne jak korzenie. Mają też bardzo silne działanie moczopędne i przeciwzapalne.

Jak je stosować?

- Z kwiatów mniszka robimy sobie pyszny syrop na kaszel. Zbieramy kwiaty mniszka, gdy jest ciepło, słonecznie, przed południem. Zrywajmy tylko same płatki. Rozkładamy je na kawałku białego materiału, w przewiewnym miejscu, żeby wyszły z nich różne żuczki, które często tam się znajdują. Potrzeba nam w sumie około stu kwiatów. Syrop możemy zrobić na dwa sposoby. Układamy płatki warstwami w słoiku, przygniatamy drewnianą łyżką, zalewamy miodem i odstawiamy w ciepłe miejsce na słońce. Miód po jakimś czasie wymiesza się z tymi kwiatuszkami.Wtedy utworzy się fantastyczny żółty płyn, który ma bardzo silne właściwości wykrztuśne. Jest bardzo dobrym syropem - szczególnie dla dzieci. Możemy ten syrop też zakonserwować. Wtedy robimy go troszkę inaczej: do gorącego syropu wrzucamy płatki mniszka, chwilę gotujemy, gasimy, gdy wystygną i opadną na dno, przecedzamy do wyprażonych słoików. Syrop jest pyszny w smaku i jest wykrztuśny.

To proszę jeszcze opowiedzieć o liściach mniszka.

- Liści mniszka używamy do sałatek - w tzw. kuracjach wiosennych. Mają właściwości oczyszczające, wpływają na ogólną przemianę materii, obniżają ciśnienie, obniżają poziom cukru i fantastycznie oczyszczają krew ze wszystkich metabolitów.

I tak oto pojawiają się kolejne dobroczynne właściwości mniszka...

- Mniszek wywiera również ochronny wpływ na tkankę wątroby. Bierze udział w ogólnoustrojowej przemianie materii, jest zalecany w chronicznych stanach artretycznych i reumatycznych, przy dmie moczanowej. Działa immunoregulująco, zwiększa odporność organizmu i pobudza nasz organizm do wytwarzania interferonu. Można go mieszać z różnymi innymi ziołami.

Z jakimi?

- Dla wzmocnienia działania moczopędnego mieszamy korzeń mniszka z liśćmi brzozy, skrzypem polnym czy z rdestem ptasim. W leczeniu cukrzycy korzystne jest łączenie go z liśćmi borówki ciernistej, czy pokrzywy, perzem i owocami fasoli. Jest to fajna mieszanka na oczyszczenie i wzmocnienie.

Samodzielnie mniszek też możemy stosować?

- Napar z ziela mniszka jest bardzo dobrym lekiem na wysypki oraz hemoroidy. Ma właściwości oczyszczające krew. Napary z kwiatów działają jako lek wykrztuśny. Listki jak i całe ziółko ma właściwości oczyszczające skórę, przyśpiesza bliznowacenie skóry w razie skaleczenia czy ugryzienia przez owady. Działa tak zarówno świeży sok, jak i napary z ziółka. Mniszek lekarski w medycynie chińskiej jest ziołem, które ma silne działanie odtruwające i wzmacniające: zarówno wątrobę, jak i krew. Oczyszczając i wzmacniając nerki i wątrobę, wpływa również na to, że krew nie jest taka gęsta, nie jest taka toksyczna.