Bożena Schleicher: Zioła nie powodują żadnych skutków ubocznych

Bożena Schleicher

Z Bożeną Schleicher, specjalistką z medycyny chińskiej i makrobiotyki, rozmawia Agata Sawczenko

Opowiadając o zdrowym odżywianiu, często wspomina Pani o ziołach. Ostatnio zioła wracają do łask. Zaczynamy je doceniać.

Bożena Schleicher: - Moda na zioła objęła w ostatnich latach cały świat. Ludzie zaczęli wierzyć, że jedyną drogą do utrzymania zdrowia i młodości jest odpowiednie odżywanie, powrót do natury, unikanie stresów, skażeń, pestycydów i innych cywilizacyjnych zagrożeń. Po zachłyśnięciu się lekami syntetycznymi, zaczęto obserwować również ich ujemne właściwości i szkodliwe działanie uboczne, niepożądane działania, uzależnienie się od leków chemicznych, a nawet choroby i powikłania spowodowane przez ciągłe ich stosowanie.

Na jakie skutki uboczne jesteśmy narażeni, nadużywając tych syntetycznych leków?

- Na uszkodzenie nerek, wątroby, układu krwionośnego. Często leki syntetyczne mają działanie szkodliwe na organizm ludzki, niezamierzony i nieprzewidziany przez lekarza. działanie wielokierunkowe, na przykład działanie kancerogenne, alergogenne, neuro- i psychopatogenne, a także patogenne.

I zioła mogą zastąpić leki syntetyczne?

- Stwierdzono ponad wszelką wątpliwość, że biosynteza przebiegająca w wyniku skomplikowanych procesów w roślinach leczniczych przewyższa w swoich właściwościach syntetyczne leki. Chociażby owoce dzikiej róży mają cztery razy więcej przyswajalnej witaminy C niż na witamina C syntetyczna. Zioła działają wszechstronnie. Większość zawiera naturalne związki chemiczne, substancje czynne, które reagują ze sobą, dając różnorodne rezultaty. Leki ziołowe nie blokują niepożądanych reakcji w organizmie, regulują reakcje obronne organizmu, na przykład imbir podnosi lub obniża ciśnienie krwi. Lub wzmacniają odporność, a nie zabijają choroby. Jeżówka purpurowa - Echinacea, ma właściwości wzmacniania i zwiększania odporności. Zioła mają też właściwości tonizujące, korzeń prawoślazu łagodzi ostre objawy związane z zapaleniem gardła, krtani lub oskrzeli, ale też przywraca siłę i witalność.

Jakie jeszcze właściwości mają zioła?

- Zioła mają właściwości ściągające, na przykład wiązówka błotna łagodzi bóle reumatyczne i stany zapalne, bóle głowy, ale zawiera także garbniki i kojące śluzy, które powstrzymują niekorzystne działanie kwasu salicylowego.

Na czym polega dobroczynne działanie ziół?

- Właściwe używanie ziół pobudza organizm do samoleczenia. Głównym zadaniem kuracji ziołowych jest ochrona przed chorobą. W starożytnych Chinach lekarz nie dostawał opłaty, gdy jego pacjent zachorował. Lekarzowi płacono tylko wtedy, gdy jego pacjenci byli w dobrym zdrowiu. Tu działa zasada: całość znaczy więcej niż suma części. Pojedyncze substancje czynne z roślin wyodrębniane są w laboratoriach i syntetyzowane. Produkowane leki o stałej jakości i sile oddziaływania leczą tylko określoną dolegliwość. Działają wybiórczo. To taki syntetyczny, działający pojedynczo pocisk, który ma namierzyć i zniszczyć wybrany zarazek i złagodzić objawy. Natomiast zioła działają wszechstronnie, wielokierunkowo, nie działają uzależniająco, są bezpieczne. Nie działają tak szybko - mają działanie wolniejsze, ale nie powodują skutków ubocznych.

A polskie zioła? Na które warto zwrócić uwagę?

- Możemy dziś opowiedzieć sobie o pokrzywie. Urtica dioica znaczy pokrzywa zwyczajna. Rośnie na całym świecie. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego urno - czyli palę. Żołnierze rzymscy używali tych roślin, aby się ogrzać. Chłostanie nóg i ramion pokrzywami pobudzało krążenie krwi. Pokrzywę stosowano do wyrobu tkanin. W czasie pierwszej wojny światowej niemieccy żołnierze mieli mundury utkane m.in. z włókien pokrzywy. Pokrzywa jest jedną z najbardziej wielostronnie działających roślin leczniczych.

Na co konkretnie działa?

- Liście i korzenie działają moczopędnie, ściągająco, rozkurczowo, przeciwbiegunkowo, przeciwzastoinowo, wzmacniająco, przeciwcukrzycowo, przeciwzapalnie, tonizująco, przeciwanemicznie, odkażająco, bakterioseptycznie, odtruwająco, metabolicznie, żółciopędnie. Pokrzywa poprawia ogólną przemianę materii, pobudza wytwarzanie enzymów trzustkowych i wpływa korzystnie na produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny. Łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego, przeciwdziała biegunkom. Pokrzywa pobudza czynność wydzielniczą trzustki, wątroby, poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów. Zwiększa wydalanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany materii, przede wszystkim mocznika. Może być wykorzystana w leczeniu przewlekłych zakażeń i kamicy moczowej. Działa mlekopędnie, więc jest dodawana do mieszanek ziołowych dla młodych mam.

Znosi stany zapalne przewodu pokarmowego i tamuje małe krwawienia. Związki czynne z pokrzywy obniżają poziom cukru we krwi, więc można je stosować jako lek wspomagający działanie leków przeciwcukrzycowych. Jest szczególnie korzystna w cukrzycy II stopnia. Przy długim stosowaniu pozwala na zmniejszenie dawek leków przeciwcukrzycowych - ale robimy to tylko po uzgodnieniu z lekarzem prowadzącym. Dzięki dużej zawartości żelaza jest cennym źródłem tego pierwiastka w stanach niedoboru, anemii, po zabiegach operacyjnych, po krwotokach, polecana jest też dla krwiodawców, aby uzupełnić niedobór hemoglobiny i szybko odbudować krew. U kobiet z obfitymi i przedłużającymi się miesiączkami też szybciej odbudowuje krew i chroni przed anemią.

Pokrzywę można też stosować jako naturalny kosmetyk.

- Tak, korzystnie działa na skórę, włosy, zmniejsza łojotok i łupież. Zapobiega nadmiernemu poceniu się.

Jakie związki zawiera pokrzywa, które sprawiają, że jest tak świetnym anitidotum na tak wiele dolegliwości i schorzeń?

- Liście zawierają barwniki roślinne, między innymi chlorofil, zawierają witaminy K, C i witaminy B2 i B6, a także garbniki, aminy, kwasy organiczne: kwas mrówkowy, flawonoidy, karotoneidy, ślady olejków aromatycznych, mikroelementy, m.in. wapnia, magnezu, żelaza, potasu, krzemu, fosforu, jodu, siarki i sodu.

Korzenie pokrzywy zawierają grupy związków o charakterze lipidów i steroli, lecytynę, polisacharydy, a także organiczną krzemionkę, związki organiczne oraz sole mineralne, zwłaszcza wapnia.

Jak jej używać?

- Napar z liści pokrzywy stosujemy bardzo często jako tzw. herbatkę z pokrzywy. Ona ma działanie wzmacniające, podnosi poziom hemoglobiny, jest krwiotwórcza. Jedną łyżkę suszonych lub świeżych listków pokrzywy zalewamy szklanką wrzątku i po 5-10 minutach pijemy - dwie-trzy szklanki dziennie. Wiosną, gdy potrzebujemy się odtruć i uzupełnić niedobór minerałów i witamin, bardzo dobry jest sok z liści świeżej pokrzywy. Ma właściwości oczyszczające i odbudowujące krew..