Szulerzy i oszuści w Białymstoku

W ówczesnym Białymstoku było tak samo. Już w kwietniu 1919 roku Dziennik Białostocki donosił, że na miejscowych rynkach grasują bezkarnie oszuści, zwłaszcza w dni targowe, którzy za pomocą gierek w trzy karty czy kubki (naparstki) wyłudzają od naiwnych pieniądze. Gazeta namawiała, ażeby tym procederem zajęła się policja.

Oszukańczy hazard kwitł szczególnie w okolicach Rynku Siennego. W licznych bramach i podwórzach przy ul. Młynowej, Mazowieckiej czy Surażskiej wprost pod gołym niebem funkcjonowały lotne kasyna. Przy swoim szulerskim warsztacie stał benklarz, który ochrypłym głosem powtarzał w kółko: Proszę stawiać! Za jedną stawkę po trzy! Kto jeszcze, proszę obstawiać!

Najpopularniejsze były oczywiście trzy karty. Zasady gry były tak proste, że mógł je zrozumieć każdy nawet mało rozgarnięty wieśniak, pierwszy raz będący w dużym mieście. Szemrany krupier pokazywał zebranym wokół jego stolika trzy walety, dwa pikowe i jeden kierowy, rozrzucał je na stoliku, kilka razy przekładał z ogromną zręcznością i prosił o wskazanie tego czerwonego. Kto pierwszy zdecyduje się zmierzyć z obrotnym benklarzem? Niejeden z amatorów hazardu wie z góry, że cała gra polega na zwinności rąk i oszustwie. Uważa siebie jednak za równie przebiegłego i wierzy w swoją spostrzegawczość. Pierwszy gracz łatwo wskazuje właściwą kartę i zgarnia grubą stawkę. Bankier bez sprzeciwu wypłaca wygraną. Drugiemu chętnemu także sprzyja szczęście. Co zachęca innych widzów, dotychczas niezdecydowanych ażeby zaryzykować jakieś pieniądze. Przystępują do gry. Nie domyślają się wcale, że pierwsi szczęściarze byli po prostu wspólnikami bankiera, a ich wygrana swoistą reklamą interesu. Wszystkich następnych, zwłaszcza ryzykujących duże kwoty, czekał srogi zawód. Szybko przegrywali wszystkie swoje zasoby pieniężne, gdyż ciągle chcieli się odegrać.
Od czasu do czasu benklarz dawał jednak wygrać także któremuś spośród frajerów. Wciągało to mocniej do gry także innych, stojących obok farciarza.

Najlepszymi klientami białostockich podwórkowych szulerów byli wieśniacy. Bardzo łatwo ulegali oni chęci pomnożenia pieniędzy zarobionych na sprzedaży przywiezionych do miasta warzyw, owoców czy nabiału. Namawiali ich do tego usilnie zawodowi naganiacze, kręcący się nieustannie po targowych placach. Jeśli wybrany chłop ze sporą gotówką był nazbyt ostrożny, pojawiała się zaraz flaszeczka i zakąska. Podochoceni synowie włościańscy trafiali w końcu do którejś z bram, gdzie dość szybko tracili wszystkie swoje pieniądze, wybierając nie tę kartę, co trzeba.
Specjaliści od trzech kart pojawiali się także w centrum miasta, przy ul. Lipowej, Sienkiewicza czy Rynku Kościuszki. Latem 1919 roku włościanin z ziemi kowieńskiej, Michał Gryckiewicz poszedł na Rynek Kościuszki, ażeby zaopatrzyć się w chleb. Zauważył gromadkę ludzi przyglądających się grze w trzy karty. Zainteresował się, kiedy zobaczył, że niektórzy z grających w kilka minut wygrywali po kilkadziesiąt marek. Sam zaczął obstawiać. Niestety nic nie wygrał, a stracił 40 rubli. Resztę pieniędzy wyciągnął mu z kieszeni operujący do spółki z szulerem sprytny doliniarz.

W 1922 roku podobna przygoda spotkała na ul. Surażskiej włościanina z Michałowa Jana Walewskiego. Do gry zachęciły go okrzyki naganiaczy: rubel postawisz a trzy weźmiesz! Zaczął więc stawiać. Nim się obejrzał stracił cały swój kapitał przeznaczony na tekstylia - 24 tys. marek.

W latach późniejszych także nie było lepiej. Do Białegostoku ciągnęli nawet szulerzy z prowincji. Oto np. w 1929 roku aresztowano Dawida Ungera i Feliksa Szczecińskiego z Bielska Podlaskiego. Jako przyjezdni i mało zorientowani rozstawili oni swój benkiel w bramie przy ul. Młynowej. Byli więc konkurencją dla miejscowych naciągaczy. Szybko wypatrzyły ich świece, czyli pomocnicy szulera. Mały donosik pobliskiemu przodownikowi policji zrobił swoje.