Wojna rowerowa w Białymstoku. Piesi, rowerzyści i kierowcy walczą między sobą o miejsce w przestrzeni miejskiej

Jeden rowerzysta nie żyje, drugi w stanie ciężkim trafił do szpitala. Do tej tragedii doszło tego samego dnia w dwóch różnych miejscach Białegostoku. W obu przypadkach rowerzyści zostali potrąceni w chwili, gdy przejeżdżali przez ulicę.

Ktoś by powiedział przypadek. Zdarzenie losowe, na które nikt nie miał wpływu. Jednak po tych wydarzeniach w internecie zawrzało. Choć policja podała, w jakich okolicznościach doszło do wypadków, dziesiątki forumowiczów przeganiały się w komentowaniu obu sytuacji. Internauci podawali przykłady niekompetencji, nieznajomości przepisów, głupoty a nawet czystej złośliwości zarówno rowerzystów, kierowców, jak i pieszych. Wpisy pełne były złości, nienawiści i wzajemnego wytykania błędów. Zaraz po tym otrzymałem telefon od Czytelniczki, która po bezowocnych interwencjach w policji i straży miejskiej postanowiła podzielić się swoimi obawami.

- Plaga rowerzystów zalała nasze miasto - mówi Małgorzata Rakowska. - Doszło do tego, że pieszy nie czuje się już bezpiecznie nawet na chodniku. Rozpędzona młodzież ze słuchawkami na uszach urządza sobie wyścigi i slalomem mija przechodniów. Jeszcze dwa lata temu tego nie było. Dziś muszę się oglądać przez ramię, aby nie wpaść pod koła pędzącego rowerzysty.

Szaleńcza i beztroska jazda chodnikiem to przede wszystkim domena młodzieży. To nagłe zainteresowanie dwoma kółkami zapewne z powodu ogólnoświatowej mody na zdrowy trybu życia. Choć nie ma nic złego w uprawianiu sportów, to nie zawsze młody człowiek potrafi robić to z głową. Autodestrukcyjny pęd bierze się nie tylko z potrzeby adrenaliny, czy z ciągłego pośpiechu. Głównym powodem jest chęć wpisania się we wzorzec zachowań jaki promuje dziś popkultura. Czyż młodzi ludzie przedstawiani w teledyskach, reklamach napojów, ubrań, kosmetyków i wszelkiego rodzaju "fajnych" gadżetów nie są beztroskimi sportowcami pędzącymi przed siebie na oślep. Carpe diem i do przodu. Uprawianie sportów ekstremalnych jest teraz na topie. Im mniej bezpieczny, tym bardziej pożądany. Młodość jest tylko jedna i trzeba z niej korzystać. Taka zasada przyświeca części miłośników dwóch kółek. A dodatkowe przywileje pozwalają im pewniej poczuć się na drodze.

- W ubiegłym roku nastąpiła zmiana ustawy o ruchu drogowym, popularnie nazywana ustawą rowerową - mówi asp. Aneta Łukowska z zespołu prasowego podlaskich policjantów. - Nowe przepisy dopuszczają jazdę rowerem po chodniku, m.in., gdy warunki pogodowe: śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź czy gęsta mgła zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni. Kierujący rowerem jadąc po chodniku jest obowiązany poruszać się powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.

W Holandii to kierowca musi uważać na rowerzystów

Ustawa pozwala też rowerzyście wyprzedzać z prawej strony pojazdy jadące powoli np. poruszając się w korkach, dojeżdżając do skrzyżowania. Kolejną zmianą jest możliwość jazdy po jezdni rowerzysty obok innego rowerzysty czy motorowerzysty lecz pod warunkiem, że jazda nie utrudnia i nie zagraża bezpieczeństwu w ruchu drogowym.

- Jedną z najistotniejszych zmian jest zobowiązanie kierującego, gdy zamierza skręcić w drogę poprzeczną, do ustąpienia pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost: po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów - mówi Aneta Łukowska.

Niestety, mimo ubiegłorocznych akcji informacyjnych niewielu kierowców o tym pamięta. Dlatego niektórzy rowerzyści na własną rękę starają się edukować innych użytkowników drogi. Członkowie Stowarzyszenia Rowerowy Białystok często nagrywają wymuszenia pierwszeństwa przejazdu przez kierowców i publikują filmy w internecie. Organizują też happeningi rowerowe t.j. Masa Krytyczna, podczas których nie tylko integrują fanów dwóch kółek, ale też rozdają ulotki z przepisami drogowymi i co najważniejsze starają się uświadomić społeczeństwu, że kierowcy nie mają monopolu na jazdę po białostockich ulicach.

- W Polsce panuje przeświadczenie, że ten kto jest na przegranej pozycji, powinien bardziej uważać nawet wtedy, gdy dojdzie do wypadku nie z jego winy - mówi Karol Mocniak z Rowerowego Białegostoku. - Jest to podejście zgoła odmienne niż w takich krajach jak Holandia czy Dania, gdzie bezpieczeństwo jest największe. Tam ostrzega się przede wszystkim kierowców. To oni poruszają się niebezpiecznymi pojazdami i nawet jeśli rowerzyści lub piesi zachowują się nieodpowiedzialnie, to właśnie kierowcy muszą zachować szczególną ostrożność. W Holandii jest nawet domniemanie winy kierowcy i to on ma udowodnić, że podczas wypadku zawinił rowerzysta. Podobnie w przypadku kolizji wszelkie szkody pokrywane są z ubezpieczenia kierowcy niezależnie od tego, czyja była wina.

Jazda po drodze dla rowerów bardziej niebezpieczna niż po ulicy

- Rowerzyści nagminnie i gwałtownie wjeżdżają na przejścia dla pieszych - mówi Hieronim Rybołowicz, jeden z białostockich kierowców. - Uzurpują sobie pierwszeństwo i nieraz trzeba gwałtownie nacisnąć na hamulec, aby się z nimi nie zderzyć.

Wynika to przede wszystkim ze słabego połączenia dróg dla rowerów w naszym mieście. Choć władze chwalą się liczbą kilometrów wybudowanych ścieżek, nie zawsze przekłada się ona na jakość. I paradoksalnie czasem prowadzi to większej liczby wypadków.

- Jazda po drodze dla rowerów jest często bardziej niebezpieczna niż po ulicy biegnącej obok - mówi Karol Mocniak. - Ma to odzwierciedlenie w statystykach. Przykładem może być ul. Baranowicka. W ciągu pięciu ostatnich lat nie było tam ani jednego wypadku z udziałem rowerzysty. Po wybudowaniu drogi dla rowerów mieliśmy już sześć zdarzeń. Rowerzysta jadąc po chodniku jest świadomy, że nie ma na nim pierwszeństwa i uważa na pieszych. Kiedy zostaje wydzielona droga dla rowerów, niejako zgodnie z rozsądkiem czuje, że może poruszać się trochę szybciej. Niestety, piesi nie są na to przygotowani. Drogowcy przebudowując ulice zazwyczaj poszerzają je i zostawiają mało miejsca dla pieszych i rowerzystów. Stąd rodzą się konflikty.

Często rowerzyści zbliżający się do przejazdu rowerowego, na którym mają pierwszeństwo, nie zwalniają widząc jadący samochód. Robią to z premedytacją, aby wymusi na kierowcach swoje racje. Jednak czy takie zachowanie warte jest utraty zdrowia i życia? Piesi często spacerują po drogach dla rowerów, ale czy warto ryzykować zderzenie z nimi przejeżdżając obok nich z dużą prędkości. W ubiegłym roku na podlaskich drogach zginęło 8 rowerzystów. Spośród 78 wypadków tylko 12 wydarzyło się z winy rowerzystów. W tym roku do końca czerwca kierowcy potrącili 30 osób na rowerach. Dwie nie przeżyły zderzenia. Póki wszyscy wliczając w to pieszych, rowerzystów i kierowców diametralnie nie zmienimy podejścia do drugiego człowieka i nie nauczymy się od państw "cywilizowanych" kultury jazdy, wojny rowerowe będą pochłaniać kolejne ofiary.