Fabryka Berko Polaka. Jego sukno zdobywało świat.

Dziękujemy za pomoc

Dziękujemy za pomoc

Dziś wydrukowaliśmy ostatni odcinek naszego cyklu. Dziękujemy Państwu za dziesiątki maili i telefonów. Ten cykl nie powstałby bez Państwa.
Szczególne podziękowania należą się Markowi Kępskiemu, który skontaktował nas z Teresą Wieczorek-Witkowską, prawnuczką Antoniego Wieczorka.
Tych, których zainteresowała tematyka naszego cyklu odsyłamy do publikacji "Białystok. Manchester Północy", która ma się ukazać już w grudniu. Inicjatorem jej powstania jest białostocki odział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Autorami są: Barbara Tomecka, Iwona Górska, Joanna Kotyńska-Stetkiewicz i Grzegorz Ryżewski.

W spisie z 1913 roku czytamy: Polaka Berki Eljaszewicza, robotników 60, ulica Prudzka. Tak była opisana fabryka sukna i kołder, która istniała przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Branickiego i Świętojańskiej. W źródłach nie znajdziemy o niej zbyt wielu informacji. Nie jest nawet pewna data powstania zakładu. Na pewno był to przełom lat 70. i 80. XIX wieku.

Nie ma za to wątpliwości, że fabryka Berko Polaka zatrudniała początkowo kilku pracowników, by rozrosnąć się do jednego z najważniejszych przedsiębiorstw włókienniczych w Białymstoku. Największy rozwój przeżywała w dwudziestoleciu międzywojennym. Jej wyroby z czasem zaczęły zdobywać nawet rynki zagraniczne. Duże zyski płynęły też z licznych zamówień wojskowych. Sukno kupowały też koleje oraz różnego rodzaju instytucje państwowe.

Przedsiębiorstwo Berko Polaka istniało do wybuchu II wojny światowej. Po jej zakończeniu mienie przejął Skarb Państwa i przez szereg lat działały tu Państwowe Zakłady Przemysłu Wełnianego im. Sierżana. Po upadku PRL-u do pofabrycznych pomieszczeń wprowadziły się instytucje finansowe. Na elewacjach pojawił się styropian, wymieniono też m.in. dachy. Dawną fabrykancką świetność można rozpoznać jedynie po układzie okien i bryle budynku.