Parafia pw. Chrystusa Króla i św. Rocha: Perła architektury

Tyle wspomnień wiąże się z tym kościołem. Brałam tu ślub, potem były chrzciny dzieci, ich komunia święta. Nasza córka też składała tu przysięgę małżeńską. Jak Bóg da, to w św. Rochu ochrzcimy i wnuki - mówi ze wzruszeniem Zofia Świątkowska, jedna z parafianek.

Jak wszyscy, nazywa białą świątynię na wzgórzu kościołem św. Rocha, chociaż w rzeczywistości nosi ona tytuł Matki Bożej Królowej Polski. Została zbudowana na cześć Maryi, jako dowód wdzięczności za odzyskanie niepodległości przez nasz kraj. Idei maryjnej towarzyszy idea narodowa. Inżynierowie polscy podczas wojny ślubowali w Rzymie, że uwolnioną ojczyznę ozdobią kościołami o tematyce architektonicznej zaczerpniętej z Litanii Loretańskiej.

Kościół jak Gwiazda Zaranna

Początkowo na wzgórzu św. Rocha powstała kaplica pod wezwaniem tego świętego. W 1741 roku zbudował ją Jan Klemens Branicki. Plany budowy kościoła w tym miejscu pojawiły się w połowie XIX wieku. Potem odżyły ponownie, podczas okupacji miasta przez wojska niemieckie. W 1918 roku udało się zebrać pieniądze na ten cel, jednak na utworzenie nowej parafii trzeba było czekać jeszcze siedem lat. Czasy były trudne i władze carskie nie pozwalały na budowę świątyni.

Udało się w 1925 roku. Wtedy powołano nowego proboszcza, księdza Adama Abramowicza, który miał zorganizować drugą w Białymstoku parafię i zbudować kościół na nieczynnym od lat cmentarzu. Rok później rozebrano kaplicę cmentarną i wzniesiono kaplicę, która miała tymczasowo służyć wiernym jako miejsce modlitwy.

W tym samym czasie na łamach czasopisma "Architektura i Budownictwo" ogłoszono konkurs na projekt świątyni. Nadeszło 70 prac. Jury wybrało koncepcję modernistycznej budowli o kształtach geometrycznych, jednak propozycja nie spodobała się inwestorowi. W drugim etapie konkursu ksiądz Abramowicz wyłonił projekt profesora Politechniki Warszawskiej inżyniera Oskara Sosnowskiego. Sosnowski, pamiętając o złożonych w Rzymie ślubach, jako temat architektoniczny wybrał dla kościoła motyw Gwiazdy Zarannej. Widać go w architekturze i ozdobach świątyni.

Prace budowlane rozpoczęły się w 1927 roku. Osiem lat później białostoczanie mogli podziwiać kopułę nad nawą centralną. W kolejnym roku zakończyła się budowa 78-metrowej wieży. Razem ze świątynią budowano dom parafialny, który miał służyć także jako dom starców.
Kościół nie był jeszcze gotowy, gdy wybuchła druga wojna światowa. Ksiądz Abramowicz przeniósł tam nabożeństwa parafialne, aby chronić go przed zabraniem na cele świeckie podczas okupacji sowieckiej. Prace przy kościele trwały przez całą wojnę, chociaż księdza Abramowicza kilkakrotnie więziono, a nawet wywieziono, aby rozstrzelać.

- Ten kościół to dzieło życia księdza Abramowicza. To był niezwykły człowiek. Jego szczątki zostały pochowane obok świątyni. Jest tu również jego pomnik - mówi proboszcz parafii, ks. prałat Tadeusz Żdanuk.

Dzwony o imionach: Maryja, św. Roch i św. Franciszek

Od roku kościół jest otwarty od rana do wieczora. Każdy o dowolnej porze dnia może przyjść na modlitwę, zwiedzanie, refleksję. Św. Roch jest patronem chroniącym od choroby i zarazy, więc ludzie przychodzą modlić się za jego wstawiennictwem do Boga. Wielu otrzymało tu łaskę zdrowia.

W świątyni są trzy dzwony o imionach: Maryja, św. Roch i św. Franciszek.

- Dzwony zawsze mają imiona. Nieraz zadaję wiernym zagadkę: "Nienarodzony, a ochrzczony, niewinny, a powieszony". Rzadko kto umie odpowiedzieć. Imiona dzwonom nadaje się podczas aktu poświęcenia ich przez biskupa - mówi proboszcz.

Świątynia może pomieścić dziesięć tysięcy wiernych. Jest zbudowana na wysokości trzeciego piętra. Otaczają ją tzw. wały, które w planach miały być piętrowe, ale zaniechano budowy, kiedy w 1936 roku władze Białegostoku utworzyły ulicę biegnącą obok kościoła. Zamiast tego ustawiono wspaniałą figurę Jezusa Dobrego Pasterza, skierowaną w stronę ul. Lipowej.

Widok z wysokości 78 metrów

Wieża kościelna mogłaby służyć jako punkt widokowy dla całego miasta i okolic. Trzeba ją tylko dostosować zgodnie z wymogami budowlanymi i technicznymi. Widok z wysokości 78 metrów z pewnością zachwyciłby mieszkańców i turystów.

Szczyt wieży wieńczy stojąca na piastowskiej koronie trzymetrowa postać Matki Boskiej. Z tej wysokości czuwa nad naszym miastem.

- Nasz kościół to perła architektury. To chluba i duma parafian, Białegostoku, archidiecezji i naszej ojczyzny - podkreśla ks. Żdanuk. Znawcy coraz częściej zwracają uwagę, że pod względem architektury jest też jedną z bardziej oryginalnych budowli wzniesionych w pierwszej połowie XX stulecia na całym świecie.