Demonstracja Giertycha

Icchak Levin urodził się w pobliskiej Wiźnie, miał jedenaście lat, gdy doszło do tragedii w Jedwabnem. Polacy ukrywali go i jego rodzinę. Opowiedział o tym Romanowi Giertychowi. Potem serdecznie się uściskali.- Dlatego warto było tu przyjechać - rzucił wyraźnie poruszony wicepremier do dziennikarzy.
Jego pojawienie się w dniu 65. rocznicy wymordowania żydowskich mieszkańców miasteczka było zaskoczeniem. Przyleciał do Jedwabnego śmigłowcem wprost z ostatniego posiedzenia rządu premiera Kazimierza Marcinkiewicza i usunął w cień wymiar uroczystości poświęconej uczczeniu pamięci Żydów zamordowanych 10 lipca 1941 roku.
- W Polsce nie ma żadnego miejsca na antysemityzm. Nie ma i nie będzie - zapewniał Roman Giertych, lider LPR, partii sięgającej do antysemickich tradycji przedwojennej endecji.
Przypomnijmy, kilka dni temu Izrael ogłosił, że nie chce utrzymywać z takim wicepremierem Polski żadnych kontaktów.
Dlatego z ambasadorem Izraela w Polsce Davidem Pelegiem, przewodniczącym związku gmin żydowskich w Polsce Piotrem Kadlcikiem i innymi oficjalnymi przedstawicielami strony żydowskiej Roman Giertych nie wymienił uścisków. Mijali się bez słowa. Nikt wicepremiera nie przedstawił, nikt nie poprosił o zabranie głosu przed pomnikiem, przy którym wcześniej przemawiali m.in. reprezentanci Kancelarii Prezydenta RP czy MSZ.
- To nie jest nic osobistego wobec pana Romana Giertycha - tłumaczył dziennikarzom David Peleg. - Chodzi o jego partię, w której działalności są elementy antysemickie.
- To stanowisko jest trochę irracjonalne i niesłuszne - odpowiadał mediom szef LPR. - Mam nadzieję, że wychowując młodzież w obu krajach doprowadzimy do sytuacji, w której spotkają się tu uczniowie z Jedwabnego i wnuki pana Icchaka Levina.
- Ta wizyta była próbą pokazania, że Giertych i jego formacja LPR nie są antysemitami. Można to rozpatrywać w kategoriach socjotechniki. Roman Giertych w przypadku groźby bojkotu przez ambasadę Izraela próbuje zmienić swój wizerunek. Spada z nieba, dosłownie - mówi prof. Adam Dobroński. - Na ile jest to jednak zmiana poglądów, a na ile gra - trudno ocenić. To dopiero czas pokaże i kolejne takie gesty.
Andrzej Fedorowicz, podlaski poseł LPR wyciąga inne wnioski. Uważa, że był to istotny gest, ukazujący, że ani Roman Giertych, ani LPR nie są antysemitami. - Nieprawdziwe okazały się także komentarze ambasadora Izraela. Teraz jest to jasne. Giertych pokazał też, że naród żydowski nigdy nie był, nie jest i nie będzie prześladowany przez Polaków. Próba doprawiania nam innych poglądów się nie udała - uważa Fedorowicz.
W rocznicę zbrodni przedstawiciele społeczności żydowskiej oddali hołd jej ofiarom słowami kadyszu, modlitwy za zmarłych oraz psalmów. Polskim obyczajem wokół pomnika złożone zostały kwiaty i zapalone znicze, żydowskim - na monumencie ułożone kamyki symbolizujące pamięć o zmarłych.
W uroczystości - jak zwykle - nie wzięli udziału mieszkańcy Jedwabnego, ani władze miasteczka. W pobliżu krążyli tylko przypadkowi przechodnie, których zwabił przylot śmigłowca.
- To dramatyczne, że mimo upływu lat mieszkańcy nie przychodzą uczcić pamięci ludzi, którzy przecież tu mieszkali - mówił Jerzy Milewski z IPN.
Być może jednak mały przełom w świadomości się odbywa. Oficjeli zjeżdżających na uroczystość witał na wypalonym słońcem symbolicznym cmentarzu ofiar zbrodni pojedynczy płonący znicz. Nie wiadomo, przez kogo postawiony.